Sau khủng hoảng tài chính 2007 - 2009, các chỉ số chứng khoán lớn trên thế giới đều tăng trưởng mạnh mẽ và liên tục thiết lập các mức đỉnh mới, trong khi chỉ số VN-Index lại vẫn loanh quanh trong vùng 1.000 - 1.200+.
Diễn biến chỉ số VN-Index từ năm 2005 đến nay. (Nguồn: TradingView)
Sau khủng hoảng tài chính 2007 - 2009, các chỉ số chứng khoán lớn trên thế giới như Dow Jones và S&P 500 đều tăng trưởng mạnh mẽ, vượt qua mức trước khủng hoảng và đạt đỉnh cao hơn nhiều lần.
Tuy nhiên, khi nhìn vào thị trường chứng khoán Việt Nam, một câu hỏi lớn được đặt ra là tại sao chỉ số VN-Index, vẫn duy trì quanh khoảng 1.000 - 1.200 điểm trong suốt hơn 20 năm qua? So với các thị trường khác, chỉ số VN-Index dường như "dậm chân tại chỗ", không có sự bứt phá tương xứng với tiềm năng được kỳ vọng.
Các chuyên gia phân tích tại Chứng khoán Rồng Việt đã đưa ra một số yếu tố lý giải cho hiện tượng trên.
Hiện tượng bong bóng tài sản xảy ra tại mốc VN-Index đạt giá trị quanh ngưỡng 1.000 điểm ở giai đoạn 2006-2007 dẫn đến sự hiểu nhầm về sự tăng trưởng của giá trị nội tại tài sản.
Trong giai đoạn 2006-2007, thị trường đã duy trì VN-Index ở mức định giá P/E 35 lần qua đó giúp chỉ số VN-Index đạt đỉnh cao mọi thời đại trong tháng 3/2007 tại mốc 1.155. Tuy nhiên, suất sinh lời khi đầu tư vào tài sản danh mục VN-Index chỉ đạt 4,2%. Đây là mức khá thấp và không đủ hấp dẫn nếu so sánh giữa lợi suất và rủi ro với kênh tiền gửi tiết kiệm ở cùng thời điểm.
Điều này đồng nghĩa với hiện tượng bong bóng tài sản của VN-Index ở giai đoạn này. Theo Chứng khoán Rồng Việt, giá trị hợp lý của chỉ số VN-Index ở thời điểm này chỉ ở quanh vùng 350-500 điểm, tương đương với mức đáy thị trường được tạo ra trong năm 2008.
Điểm số, định giá, và EPS của VN-Index từ năm 2007 đến nay. (Nguồn: Bloomberg, Chứng khoán Rồng Việt)
Sau quá trình tái định giá từ cuối năm 2008 đến đầu năm 2009, hiệu suất đầu tư giữa chỉ số VN-Index và S&P500 khá tương đồng. Tuy nhiên, quá trình tái định giá S&500 diễn ra đáng kể hơn.
Vào năm 2007, VN-Index bị định giá quá cao so với S&P500 và có hiện tượng bong bóng, và nếu chọn thời điểm này làm mốc so sánh, sẽ thấy sự chênh lệch lớn về hiệu suất đầu tư, theo Chứng khoán Rồng Việt.
Sau khủng hoảng tài chính toàn cầu (2007-2009), chỉ số VN Index đã điều chỉnh về mức hợp lý hơn và duy trì biên độ này cho đến hiện tại, với mức độ biến động định giá tương đương với S&P500.
Điểm số, định giá, và EPS của S&P500 từ năm 2007 đến nay. (Nguồn: Bloomberg, Chứng khoán Rồng Việt)
Xem thêm: "Chứng khoán Maybank: Áp lực tỷ giá sẽ không kéo dài" trên Tạp chí Công Thương tại đây.
Do đó, nếu chọn năm 2009 làm mốc so sánh, khi giá của cả hai chỉ số chạm đáy và định giá về mức cân bằng, thì hiệu suất đầu tư của chỉ số VN-Index và S&P500 từ thời điểm đó đến nay sẽ khá tương đồng.
Mặc dù tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) của EPS cho chỉ số VN-Index (8,4%) cao hơn so với S&P500 (7,6%) trong giai đoạn từ 2016 đến nay, S&P500 vẫn có sự bứt phá mạnh hơn, nhờ vào quá trình tái định giá đáng kể hơn.
Cụ thể, định giá P/E trung bình của S&P500 đã tăng từ 15,3 lần lên 21 lần (+37%). Trong khi đó, quá trình tái định giá của chỉ số VN-Index chỉ tăng nhẹ từ 15,4 lần lên 16 lần (+4%), theo Chứng khoán Rồng Việt..