Theo công bố của Tổng cục Thống kê ngày 29/3, tổng sản phẩm trong nước (GDP) quý 1/2023 ước tính tăng 3,32% so với cùng kỳ; từ mức 5,92% trong quý 4/2022 và 13,71% trong quý 3/2022. UOB cho biết kết quả này thua xa mức dự báo chung là 4,8% và mức dự báo của UOB là 6,45%, đồng thời là mức tăng trưởng thấp nhất kể từ mức giảm 6% trong quý 3/2021 khi nền kinh tế rơi vào tình trạng đình trệ do đại dịch Covid-19.

Theo UOB, nguyên nhân chính khiến lĩnh vực sản xuất kém hiệu quả chủ yếu đến từ nhu cầu bên ngoài sụt giảm, vốn đã được dự báo trước. Xuất khẩu quý 1/2023 giảm 11,9% so với cùng kỳ xuống còn 79,2 tỷ USD; trong khi nhập khẩu giảm 14,7%, dẫn đến thặng dư thương mại 4,1 tỷ USD trong quý và là quý thứ ba liên tiếp thặng dư.

Nhu cầu trên toàn cầu cho thấy sự suy giảm rõ rệt do việc thắt chặt chính sách tiền tệ diễn ra trên toàn cầu, phản ánh rõ nét thông qua xuất khẩu sang Mỹ quý 1/2023 chỉ đạt 20,6 tỷ USD, giảm 23,4% so với cùng kỳ. Điện thoại thông minh và hàng may mặc, một trong những mặt hàng xuất khẩu nhiều nhất của Việt Nam, giảm lần lượt 15% và 17,4% so với cùng kỳ xuống 13 tỷ USD và 7,2 tỷ USD.

Lạm phát đang cho thấy dấu hiệu hạ nhiệt, khi chỉ số giá tiêu dùng quý 1/2023 chỉ tăng ở mức 4,18% so với cùng kỳ. Lạm phát tăng do chi phí thực phẩm, nhà ở và giáo dục cao hơn.

Trong tháng 3, chỉ số giá tiêu dùng tăng 3,35% so với cùng kỳ nhưng giảm 0,23% so với tháng trước, cho thấy lạm phát có xu hướng chậm lại. Chi phí giáo dục đại học trong quý tăng vọt 10,13% so với cùng kỳ, tiếp tục làm tăng chi phí sinh hoạt và đóng góp nhiều nhất vào lạm phát của năm. Tiếp theo là giá nhà ở và vật liệu xây dựng, tăng 7,17% so với cùng kỳ. Chi phí ăn uống và dịch vụ ăn uống tăng 4,41%.

Mặc dù giá nhiên liệu giảm xuống mức 11,09%, nhưng lạm phát cơ bản (không bao gồm giá lương thực, năng lượng và các dịch vụ công khác) đã tăng lên mức 5,01% so với cùng kỳ trong quý 1/2023, từ 4,76% trong quý 4/2022 và 3,17% trong quý 3/2022. Xu hướng này có thể khiến Ngân hàng Nhà nước lo ngại khi lạm phát cơ bản trong tháng 3 tăng 4,88% so với cùng kỳ, và là tháng thứ 6 liên tiếp lạm phát dao động trên mức 4,5%.

Với sự khởi đầu tương đối thấp trong quý 1/2023, điều này nhiều khả năng làm giảm kết quả tăng trưởng cả năm, do đó UOB hạ dự báo tăng trưởng GDP 2023 của Việt Nam xuống mức 6% so với dự báo trước đó là 6,6% và dự báo chính thức là 6,5%.

Dự báo sửa đổi giả định GDP trong quý 2/2023 phục hồi lên mức 5,9% so với cùng kỳ năm ngoái và tốc độ tăng trưởng trung bình là 7,4% so với cùng kỳ trong nửa sau của năm 2023 nhờ nhu cầu toàn cầu phục hồi và sự đẩy mạnh các hoạt động dịch vụ trong nước.

UOB cũng cho biết thêm, dựa trên kết quả tăng trưởng mới nhất và Ngân hàng Nhà nước cân bằng giữa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và đảm bảo bình ổn giá, nhiều khả năng Ngân hàng Nhà nước thiên về chính sách nới lỏng hơn trong giai đoạn sắp tới.

Việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẵn sàng kết thúc chu kỳ tăng lãi suất ngay sau tháng 5/2023 và tỷ lệ lạm phát trong nước cho thấy một số dấu hiệu đảo chiều. UOB dự đoán Ngân hàng Nhà nước sẽ cắt giảm lãi suất tái cấp vốn 100 điểm cơ bản đâu đó trong quý 2/2023 xuống còn 5%.

Hiện tại, UOB nghĩ đây có thể là động thái một lần kèm nhiều đợt cắt giảm lãi suất hơn có thể được thực hiện nếu áp lực lạm phát trong nước giảm bớt, mặc dù điều này rất không chắc chắn ở thời điểm hiện tại.