Phó Thủ tướng Lê Minh Khái tại cuộc họp

Ngày 26/3, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, Trưởng ban Chỉ đạo xử lý các tồn tại, yếu kém của một số dự án và doanh nghiệp chậm tiến độ, kém hiệu quả thuộc ngành Công Thương đã khảo sát hiện trường và làm việc với Bộ Công Thương, Tổng Công ty giấy, Uỷ ban nhân dân tỉnh Long An và các bộ ngành, cơ quan liên quan về phương án xử lý dự án nhà máy bột giấy Phương Nam.

Theo báo cáo tại buổi làm việc, ở thời điểm hiện tại, dự án này không còn khả thi do vùng nguyên liệu đay trên địa bàn không còn. Còn giải pháp điều chỉnh tính năng sản xuất để phù hợp với các nguyên liệu khác cũng không khả thi, sản phẩm làm ra, chủ yếu là giấy in báo khó tiêu thụ.

Mặt khác, Tổng công ty Giấy gặp khó khăn trong xử lý các vấn đề liên quan đến tài chính của dự án, đang bị các chủ nợ khởi kiện…

Đại diện Tổng công ty Giấy Việt Nam khẳng định, về mặt kỹ thuật, dự án Nhà máy bột giấy Phương Nam không thể khắc phục được vì dây chuyền sản xuất bột giấy từ cây đay là "đặc thù", trên thế giới chỉ duy nhất Việt Nam có loại nguyên liệu này. Bên cạnh đó, công nghệ này từ phòng "thí nghiệm đi thẳng ra thực tế" nên không phù hợp, khó hoạt động được”.

Tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng cho biết, trong 12 dự án yếu kém, Chính phủ đã trình Bộ Chính trị phương án xử lý 8 dự án. Đối với 4 dự án còn lại (Bột Giấy Phương Nam; Thép Lào Cai; Thép Thái Nguyên, Đóng tàu Dung Quất) thì dự án nhà máy giấy Phương Nam là khó khăn nhất.

“Yêu cầu Bộ Công Thương phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương và các cơ quan liên quan trước 15/4/2023 phải trình Ban Chỉ đạo, để Ban Chỉ đạo trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định”, Phó Thủ tướng cho biết.

Đặc biệt, tinh thần xử lý dự án phải đúng quy định của pháp luật, đảm bảo các giải pháp phải công khai, minh bạch và công bằng giữa các bên liên quan.

Được biết, dự án Nhà máy Bột giấy Phương Nam được Thủ tướng cho phép Công ty Đầu tư phát triển Giao thông vận tải (TRACODI) làm chủ đầu tư vào tháng 10/2003 với tổng vốn đầu tư hơn 1.487 tỷ đồng, quy mô 100.000 tấn bột giấy/năm.

Vào tháng 11/2007, TRACODI điều chỉnh tổng mức đầu tư lên gần 2.287 tỷ đồng, do chủ đầu tư gặp khó khăn.

Tới tháng 6/2009, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định chuyển giao chủ đầu tư dự án từ TRACODI sang Tổng công ty Giấy Việt Nam (VINAPACO). Theo đó, tổng số vốn TRACODI đã thực hiện đầu tư vào dự án là gần 2.022 tỷ đồng.

Đến tháng 6/2012, VINAPACO cơ bản hoàn thành xây dựng, lắp đặt thiết bị và chạy thử không tải, tuy nhiên, quá trình chạy thử có tải không thành công. Sau đó, Tổng công ty Giấy tiếp tục điều chỉnh tổng mức đầu tư lên gần 3.410 tỷ đồng và tìm các phương án đưa dự án vào hoạt động nhưng nhà máy không vận hành được.

Mặc dù, Tổng công ty Giấy Việt Nam cũng đã 3 lần đàm phán để ký lại hợp đồng chạy thử với nhà thầu ANDRITZ nhưng phía nhà thầu, họ lại không cam kết đảm bảo kết quả chạy thử ra được sản phẩm cuối cùng. Vì nghĩa vụ của nhà thầu với hợp đồng cung cấp thiết bị và dịch vụ kỹ thuật ký với TRACODI đã hết.

Sau khi xem xét, đánh giá toàn diện Bộ Công Thương nhận thấy dự án đã không đạt được mục tiêu, việc đưa nhà máy vào vận hành không khả thi và đề xuất với Chính phủ cho phép dừng dự án.

Năm 2014, Thủ tướng Chính phủ đồng ý đề nghị của Bộ Công Thương về việc dừng đầu tư dự án, đồng thời giao Bộ Công Thương khẩn trương xây dựng phương án xử lý đối với dự án, như thanh lý, nhượng bán. Tuy nhiên, đến nay dự án vẫn chưa được xử lý dứt điểm.