Thời gian gần đây, khi việc cấp giấy chứng nhận bán hàng đa cấp bị kiểm soát chặt chẽ, các hình thức biến tướng, lợi dụng mô hình kinh doanh đa cấp để lừa đảo, trục lợi lại có xu hướng gia tăng.
Hiện nay trên cả nước có 20 doanh nghiệp có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp đang hoạt động
Tăng trưởng ổn định
Theo báo cáo của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia (Bộ Công Thương), hiện nay trên cả nước có 20 doanh nghiệp có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp đang hoạt động. Tổng số lượng người tham gia bán hàng đa cấp năm 2022 là 962.310 người, tăng 15,72% so với năm 2021.
Trong năm 2022, tổng doanh thu ngành bán hàng đa cấp đạt khoảng 21.110 tỷ đồng, tăng 10,51% so với năm 2021. Tổng số hoa hồng và các lợi ích kinh tế khác mà các doanh nghiệp bán hàng đa cấp đã chi trả cho người tham gia bán hàng đa cấp đạt khoảng 7.458 tỷ đồng, chiếm khoảng 38,23% tổng doanh thu bán hàng đa cấp.
Tổng số thuế đã nộp về ngân sách nhà nước trong năm 2022 là khoảng 2.434 tỷ đồng.
Ông Lê Triệu Dũng - Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia đánh giá, số lượng doanh nghiệp bán hàng đa cấp đang hoạt động tương đối ổn định. Nhiều doanh nghiệp vẫn có nhu cầu gia nhập thị trường. Doanh thu của ngành bán hàng đa cấp tiếp tục có xu hướng tăng và tập trung ở một nhóm doanh nghiệp lớn.
Số lượng người tham gia mới và chấm dứt hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp vẫn có sự biến động lớn, tập trung ở một số doanh nghiệp có số lượng người tham gia lớn nhất như Herbalife, Oriflame, New Image, Amway…
Top 5 doanh nghiệp bán hàng đa cấp có doanh thu lớn nhất năm 2022 (Nguồn: Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia)
Tỉ lệ người tham gia có thực hiện hoạt động bán hàng tiếp tục có xu hướng tăng, đồng thời số lượng người chỉ ký hợp đồng để hưởng mức chiết khấu ưu đãi có xu hướng giảm.
"Các doanh nghiệp chủ yếu đào tạo cơ bản cho người tham gia bằng phương thức đào tạo trực tuyến (xấp xỉ 98%), song có dấu hiệu thực hiện đào tạo cơ bản đối phó", đại diện Ủy ban Quốc gia nhận định.
Ngoài ra, vẫn có hiện tượng doanh nghiệp không giám sát chặt chẽ, để người tham gia bán hàng đa cấp vi phạm quy tắc hoạt động, vi phạm quy định pháp luật trong quá trình hoạt động.
Mạnh tay siết chặt quản lý
Với việc các đối tượng hoạt động bán hàng đa cấp được cấp giấy chứng nhận bị kiểm soát chặt chẽ, các hình thức biến tướng, lợi dụng mô hình kinh doanh đa cấp để lừa đảo, trục lợi thông qua các hình thức đầu tư như hoạt động đầu tư tiền vào các dự án tài chính, tiền ảo, ví điện tử… lại có xu hướng gia tăng trong thời gian gần đây.
Trên cơ sở đề nghị của Bộ Công Thương, Chính phủ đã trình Quốc hội thông qua Điều 217a Bộ luật hình sự quy định về tội Vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp. Theo đó, người nào tổ chức hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp không phép thu lợi bất chính từ 200 triệu đồng hoặc quy mô mạng lưới tham gia từ 100 người trở lên đã có thể bị xử lý hình sự.
Trong thời gian qua, khi phát hiện hoặc tiếp nhận các thông tin về dấu hiệu của hoạt động kinh doanh đa cấp không phép, biến tướng, Bộ Công Thương đã chuyển thông tin, tài liệu đến các cơ quan, đơn vị liên quan của Bộ Công an để theo dõi, tiến đến xử lý hình sự theo quy định tại qua Điều 217a Bộ luật Hình sự.
Các hình thức biến tướng, lợi dụng mô hình kinh doanh đa cấp để lừa đảo, trục lợi có xu hướng gia tăng trong thời gian gần đây
Theo báo cáo, năm 2022, Bộ Công Thương đã chuyển thông tin về khoảng 18 trường hợp có dấu hiệu kinh doanh đa cấp biến tướng, không phép cho Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao - Bộ Công an để theo dõi, giám sát và xử lý kịp thời đối với các đối tượng có hiện diện trong nước, hoặc chặn truy cập đối với các website quốc tế liên quan đến các hoạt động huy động tài chính trái phép không có hiện diện tại Việt Nam.
Đồng thời, phối hợp với cơ quan công an các địa phương trong việc xác định, xử lý các hoạt động kinh doanh đa cấp có dấu hiệu bất hợp pháp như Hà Nội, Hà Nam, Công an Tp. Hồ Chí Minh, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Yên Bái, Hải Dương.
Mặt khác, tiếp tục cảnh báo về các hoạt động có dấu hiệu kinh doanh đa cấp bất hợp pháp liên quan đến Bitney, Limbic Arc.,..
Chấn chỉnh hoạt động bán hàng đa cấp biến tướng
Ông Lê Triệu Dũng cho biết, trong thời gian tới, để tiếp tục chấn chỉnh hoạt động kinh doanh đa cấp biến tướng, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục triển khai các giải pháp đã phát huy hiệu quả trong thời gian qua, trong đó tập trung vào 2 nhóm đối tượng chính.
Đối với các doanh nghiệp có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp, tiếp tục phát huy các giải pháp quản lý đã phát huy hiệu quả trong thời gian qua, phát hiện và xử lý kịp thời các doanh nghiệp hoạt động biến tướng.
Đối với các hình thức biến tướng không thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công Thương, tăng cường công tác tuyên truyền, cảnh báo để nâng cao nhận thức của người dân trước các biểu hiện của đa cấp biến tướng; đồng thời, phối hợp với các Bộ ngành, lực lượng liên quan, đặc biệt là cơ quan công an, xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm, nâng cao tính răn đe và ngăn ngừa sớm các hệ lụy xấu cho xã hội.
Tính đến thời điểm hiện tại (tháng 9/2023), tại thị trường Việt Nam có 19 doanh nghiệp đang hoạt động bán hàng đa cấp hợp pháp:
1. Công ty TNHH Phong cách sống Kim Cương Việt Nam
2. Công ty TNHH Unicity Marketing Việt Nam
3. Công ty TNHH Total Swiss Việt Nam
4. Công ty TNHH MTV Thương mại dịch vụ Hoằng Đạt
5. Công ty TNHH GCOOP Việt Nam
6. Công ty TNHH Kyowon The Orm Việt Nam
7. Công ty TNHH Thương Mại Lô Hội
8. Công ty TNHH Best World Việt Nam
9. Công ty TNHH Elken International Việt Nam
10. Công ty TNHH Người Lái xe Mặt Trời Việt Nam
11. Công ty TNHH Nu Skin Enterprises Việt Nam
12. Công ty Cổ phần Tập đoàn Liên kết Việt Nam
13. Công ty TNHH MTV Herbalife Việt Nam
14. Công ty TNHH Amway Việt Nam
15. Công ty TNHH Thiên sư Việt Nam
16. Công ty TNHH MTV Thương mại Mỹ Lợi
17. Công ty TNHH MTV New Image Việt Nam
18. Công ty TNHH Seacret
19. Công ty TNHH Oriflame Việt Nam
20. Công ty TNHH Perfect Global (Việt Nam)