Báo Yomiuri cho biết, liên minh của Quỹ đầu tư đối tác công nghiệp Nhật Bản (JIP), thông báo họ bắt đầu chào mua công khai cổ phiếu Toshiba từ ngày 8/8. Tổng thương vụ mua lại ước tính lên tới 2.000 tỷ yên (khoảng 14,3 tỷ USD).

Theo kế hoạch, liên minh Quỹ đầu tư đối tác công nghiệp Nhật Bản đưa ra giá mua mỗi cổ phiếu là 4.620 yên. Tuy nhiên theo quy định, Toshiba cần ít nhất 2/3 số cổ đông đăng ký chào bán trong đợt mua lại của JIP thì thương vụ mới được coi là thành công hợp lệ.

Ban đầu, Hội đồng quản trị Tập đoàn Toshiba không chấp nhận mức giá trên. Song sau đó, lãnh đạo công ty đã khuyến khích các cổ đông chấp nhận lời đề nghị nhằm chấm dứt khủng hoảng của tập đoàn này nhiều năm qua.

Chủ tịch Hội đồng quản trị của tập đoàn Toshiba, Watanabe Akihiro phát biểu trong một cuộc họp báo ngắn rằng, đây là một ngày quan trọng của Toshiba để thoát khỏi đường hầm tăm tối sau 8 năm và kêu gọi sự ủng hộ của các cổ đông.

“Động thái này của Toshiba không chỉ có lợi cho Nhật Bản mà còn cả thị trường quốc tế. Tôi có niềm tin vào việc vực dậy lại Toshiba”, chủ tịch Watanabe Akihiro cho biết.

Thương vụ mua bán này là quyết định bắt buộc của Toshiba, sau nhiều lần tiến hành cải tổ nhưng không mang lại hiệu quả. Quy trình xét duyệt liên quan đến luật cạnh tranh toàn cầu. Một khi được chấp nhận, JIP sẽ mua lại cổ phần từ các cổ đông hiện hữu. Thương vụ được hỗ trợ tài chính từ gần 20 công ty Nhật Bản, gồm Orix, Rohm và Chubu Electric Power, cũng như các khoản vay từ ngân hàng nội địa.

Quá trình chào mua sẽ kết thúc vào 20/9 tới. Nếu thương vụ mua lại thành công, Toshiba sẽ hủy niêm yết, kết thúc 74 năm niêm yết trên thị trường chứng khoán của tập đoàn này.

Toshiba thuộc những doanh nghiệp hiếm hoi ở Nhật Bản sở hữu mảng công nghệ điện hạt nhân, vốn cực kỳ nhạy cảm đến an ninh quốc gia. Do đó, chính phủ Nhật Bản khó lòng chấp nhận chuyển giao tập đoàn này cho một hãng nước ngoài dù giá chào có cao đến mức nào đi chăng nữa.

Theo Bloomberg, một loạt tỷ phú như Paul Singer của Elliott management, Seth Fisher của Oasis Management đều có hứng thú với thương vụ này. Bên cạnh đó là vô số những quỹ tư nhân nước ngoài cũng chào mua như Bain Capital, CVC Partners hay KKR Co.

Hiện chưa rõ những nhà đầu tư nước ngoài hay các đối thủ tham gia mua lại Toshiba có gây cản trở cho JIP hay không nhưng chắc chắn chính quyền Tokyo muốn thúc đẩy kế hoạch này.

Nếu thương vụ trên hoàn thành thì đây sẽ là một trong những bản hợp đồng giá trị nhất Châu Á trong năm nay khi thị trường đang khá ảm đạm. Đây cũng sẽ là một trong những thương vụ mua lại lớn nhất tại Nhật Bản.

Toshiba đi từ thảm họa này đến thảm họa khác trong 8 năm qua. Bắt đầu từ bê bối kế toán năm 2015 đã tàn phá lợi nhuận và dẫn đến tái cấu trúc trên toàn bộ tập đoàn. Toshiba còn phải cho phá sản mảng điện hạt nhân tại Mỹ, buộc phải bán bộ phận chip đắt giá, chào bán cổ phiếu cho nhà đầu tư ngoại.

Từ đó tới nay, cổ đông và lãnh đạo công ty thường xuyên xung đột. Năm 2020, khi Effissimo muốn đưa một trong các nhà sáng lập vào Ban quản trị, các cổ đông đã phủ quyết. Nghi ngờ về phiếu bầu, Effissimo đề xuất bổ nhiệm điều tra viên độc lập để giám sát và giành thắng lợi vào năm 2021.

Đầu năm 2022, cổ đông phủ quyết đề xuất của Ban lãnh đạo chia đôi công ty. Kế hoạch thất bại buộc Toshiba tăng tốc tìm ra lựa chọn chiến lược cho tương lai, bao gồm khả năng bán mình. JIP được chọn là nhà thầu được ưu tiên vào tháng 10 cùng năm.

JIP do Hidemi Moue thành lập năm 2002. Ông bắt đầu sự nghiệp tại Ngân hàng công nghiệp Nhật Bản. JIP nổi tiếng nhất với thương vụ thâu tóm nhà sản xuất máy tính Vaio từ Sony năm 2014.