Tiến tới kỷ nguyên công nghiệp số, công nghệ AI và kinh tế xanh

Ngày 19/3, tại Hà Nội, nhân hội thảo "Cơ hội đầu tư trong bối cảnh mới", TS Lê Xuân Nghĩa, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia đã nêu nhận định, bối cảnh thế giới trong thời gian tới có 4 xu hướng được thể hiện rõ nét.

Xu hướng thứ nhất, các chính phủ và tập đoàn tư nhân đầu tư vào công nghệ chip thế hệ mới và công nghệ AI với khối lượng chưa từng có. Thí dụ, Mỹ có 2 gói đầu tư vào chip và AI lên đến hơn 1.000 tỷ USD; Trung Quốc cũng đã đầu tư lên đến hơn 1.000 tỷ USD vào lĩnh vực này; Nhật Bản có 3 gói đầu tư của Chính phủ lên tới hàng trăm tỷ USD. Đáng chú ý, đây đều là các khoản đầu tư của Chính phủ, chưa kể đầu tư từ khu vực tư nhân. Điều này sẽ tạo ra một thế hệ công nghệ mới, thời đại công nghiệp mới, một bước đột phá về kinh tế toàn cầu.

Xu hướng thứ hai, mặc dù chính quyền Tổng thống Trump tuyên bố Mỹ sẽ rút khỏi Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu, đưa quốc gia có lượng khí thải lớn nhất thế giới ra khỏi nỗ lực toàn cầu chống biến đổi khí hậu, nhưng châu Âu nói chung và ngay cả trong lòng nước Mỹ, nhiều doanh nghiệp vẫn theo xu hướng chuyển đổi xanh. Họ vẫn làm báo cáo ESG, giảm phát thải khí nhà kính vì thương hiệu và nhằm thuyết phục người mua, chiếm lĩnh thị trường.

Xu hướng thứ ba, nhiều nước tiến hành cải cách bộ máy hành chính với khẩu hiệu chuyển từ chính phủ công nghiệp quan liêu sang chính phủ công nghệ số hóa.

Xu hướng thứ 4 là thương mại công bằng (hay còn gọi là chiến tranh thương mại).

Theo ông Nghĩa, bốn xu hướng trên sẽ tác động mạnh đến kinh tế toàn cầu, khiến tăng trưởng kinh tế thế giới dự báo giảm khoảng 1% (cũng có dự báo khoảng 0,5%) và lạm phát có thể tăng thêm khoảng 0,5%; thương mại toàn cầu cũng giảm khoảng 0,3%; chỉ số USD Index giảm giá mạnh từ 107 xuống còn 103. Như vậy, không chỉ Việt Nam có kỷ nguyên mới mà thế giới cũng đang bước vào một kỷ nguyên mới dựa trên nền tảng công nghiệp số, công nghệ AI và kinh tế xanh. Đây sẽ là những xu hướng lớn có thể tạo bước nhảy vọt về kinh tế và thương mại toàn cầu trong tương lai.

Còn tác động tới Việt Nam, năm 2025, lạm phát của thế giới có thể vẫn đứng ở mức khá cao, do đó, giá một số hàng hóa Việt Nam nhập khẩu có thể tăng (ngoại trừ nhiên liệu). Vì vậy, có thể tạo ra áp lực lạm phát nhất định cho nước ta. Tuy nhiên, đồng USD có thể tiếp tục giảm giá, cũng là yếu tố giảm bớt áp lực lạm phát thông qua giá hàng nhập khẩu. Vì vậy, tỷ giá hối đoái của VND so với USD về cơ bản vẫn có thể ổn định. Trên nền tảng đó, nếu áp dụng các công cụ chính sách tiền tệ linh hoạt và hợp lý, chúng ta vẫn có thể ổn định được lãi suất và lạm phát như năm 2024.

Công nghệ số và các thiết bị thông minh đang thu hút người tiêu dùng. Ảnh: BẮC SƠN

Nên đầu tư vào đâu?

Với bối cảnh trên, ông Nghĩa cho rằng việc đầu tư cần được tính toán kỹ lưỡng bởi cơ hội sinh lời lớn nhưng rủi ro cũng rất cao. Theo ông, thời điểm này chỉ nên đầu tư dài hạn. Cẩn trọng đầu tư theo sóng, bởi đây là thời điểm đồng tiền cần nơi trú ngụ an toàn.

Còn TS Cấn Văn Lực, chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV nhấn mạnh, hiện rủi ro thị trường trái phiếu doanh nghiệp vẫn còn và thị trường bất động sản phục hồi chậm, giá cao; hướng dẫn các luật mới và xây dựng thể chế cho các lĩnh vực mới (kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi năng lượng...) còn chậm. Trong khi đó, cuộc cách mạng về tinh gọn tổ chức - bộ máy có những khó khăn nhất định. Do đó, trước những bối cảnh của thế giới và trong nước, nhà đầu tư cần biết rõ khẩu vị rủi ro của mình, đa dạng hóa, hạn chế tâm lý đám đông, nâng cao hiểu biết về vĩ mô, tình hình bên ngoài và nội tại…

Phân tích chi tiết về các kênh đầu tư, theo ông Cấn Văn Lực, tiền gửi tiết kiệm vẫn sẽ là kênh đầu tư an toàn. Tuy nhiên, trong bối cảnh lãi suất huy động ở mức đi ngang hoặc chỉ tăng nhẹ, thì những nhà đầu tư, tùy vào khẩu vị rủi ro, có thể xem xét giảm tỷ trọng tiền gửi tiết kiệm để chuyển sang các kênh có lợi suất cao hơn.

Thị trường chứng khoán (TTCK), thị trường cổ phiếu Việt Nam đang được nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước quan tâm khi triển vọng nâng hạng đã khá rõ nét sau nhiều nỗ lực của Chính phủ. Nếu được nâng hạng lên thành thị trường mới nổi trong năm 2025, tác động rõ ràng nhất là TTCK Việt Nam sẽ thu hút được dòng vốn lớn hơn, ổn định và đa dạng hơn từ khối nhà đầu tư nước ngoài. Theo ước tính của BSC, sẽ có thêm khoảng 1,5 tỷ USD từ các quỹ đầu tư nước ngoài chảy vào thị trường. Thị trường cổ phiếu vì vậy được dự báo sẽ có kết quả tăng trưởng tích cực (có thể tăng trưởng hơn năm 2024) và là một kênh đầu tư đáng để xem xét.

Thị trường trái phiếu được dự báo sẽ tiếp tục phục hồi tốt. Tuy nhiên, với quy định mới trong Luật Chứng khoán sửa đổi (nằm trong dự thảo 1 Luật sửa 9 Luật mới được Quốc hội thông qua), thì khả năng mua trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) của nhà đầu tư cá nhân sẽ bị hạn chế hơn. Để được mua TPDN riêng lẻ (loại hình phát hành chiếm 90% tổng lượng phát hành hiện nay), nhà đầu tư cá nhân phải là nhà đầu tư chuyên nghiệp, TPDN riêng lẻ phải có xếp hạng tín nhiệm, đồng thời phải có tài sản bảo đảm hoặc có bảo lãnh thanh toán của tổ chức tín dụng.

“Thời điểm hiện nay, kênh đầu tư này phù hợp hơn đối với những nhà đầu tư có kiến thức về thị trường tài chính, có khả năng phân tích tình trạng hoạt động của doanh nghiệp hoặc ủy thác đầu tư qua các nhà đầu tư tổ chức. Các nhà đầu tư cá nhân, không có kiến thức chuyên sâu về lĩnh vực tài chính hay ít kinh nghiệm đầu tư nên xem xét sử dụng các nhà đầu tư tổ chức (như quỹ đầu tư…). Phần lớn các quỹ trong năm 2024 đều có kết quả tích cực, và triển vọng tốt của thị trường chứng khoán 2025 là cơ sở để xu hướng này tiếp tục diễn ra”, ông Lực nhận định.

Trong năm 2025, nhiều khả năng thị trường bất động sản (BĐS) sẽ tiếp tục phục hồi khả quan nhờ một số yếu tố hỗ trợ. Đó là nhiều đạo luật, chính sách quan trọng liên quan đến đất đai, BĐS, xây dựng (Luật Đất đai 2024, Luật Nhà ở 2023, Luật Kinh doanh bất động sản 2023, các nghị quyết tháo gỡ vướng mắc trong lĩnh vực đất đai, BĐS, cơ chế đặc thù cho một số tỉnh, thành phố…) có hiệu lực và đi vào cuộc sống rõ nét hơn; quy hoạch, đầu tư cơ sở hạ tầng, nhà ở xã hội, khu công nghiệp… được quan tâm triển khai; nguồn cung nhà ở tăng lên... Tuy nhiên, giá BĐS đang ở mức khá cao và có thể cần điều chỉnh phù hợp hơn trong năm 2025. Tựu chung lại, lợi suất tiềm năng của thị trường này có thể khả quan hơn, hoặc tương đương năm 2024.

Còn với thị trường vàng, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều rủi ro, bất ổn thì vàng vẫn tiếp tục là kênh đầu tư hấp dẫn, từ đó ảnh hưởng đến giá vàng trên thế giới và tại Việt Nam. Tuy nhiên, Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam sẽ triển khai những giải pháp nhằm kiểm soát và ổn định thị trường vàng hiệu quả hơn. Vì vậy, dù vẫn là kênh đầu tư an toàn, nhưng lợi suất từ vàng nhiều khả năng sẽ không đạt mức cao như năm 2024.