Công ty Cổ phần VNG (VNG Corporation) được biết đến là một "kỳ lân công nghệ" của Việt Nam và là một trong những nhà phát hành sản phẩm công nghệ trực tuyến hàng đầu khu vực Đông Nam Á. Với số vốn ban đầu là 15 tỷ đồng, trải qua 20 năm hình thành và phát triển, công ty đã thực hiện tăng vốn 16 lần và giảm vốn 1 lần với các hình thức khác nhau. Vốn điều lệ hiện tại của VNG là 287,36 tỷ đồng, tương ứng 28.736.000 cổ phần.

Tuy nhiên, không phải ai cũng nắm rõ về cơ cấu cổ đông đứng sau sự thành công của "kỳ lân công nghệ” này. Vậy những tổ chức, cá nhân nào đang nắm quyền chi phối và ảnh hưởng trực tiếp đến chiến lược phát triển của VNG?

VNG LIMITED NẮM 49% CỔ PHẦN TRỰC TIẾP, 21,3% CỔ PHẦN GIÁN TIẾP TẠI VNG

Cuối tháng 8/2023, VNG Limited thông báo đã nộp hồ sơ đăng ký theo mẫu F-1 lên Uỷ ban Giao dịch Chứng khoán Mỹ (SEC), dự kiến chào bán ra công chúng (IPO) cổ phiếu phổ thông loại A tại sàn chứng khoán Nasdaq Global Select Market với mã giao dịch VNG. Tuy nhiên, sang đầu năm nay, VNG quyết định chưa chào bán cổ phiếu ra công chúng, xin SEC rút hồ sơ IPO.

Trong hồ sơ này, VNG lần đầu hé lộ cơ cấu cổ đông hiện hữu. Theo đó, VNG Limited sở hữu trực tiếp 49% cổ phần tại VNG Corporation, pháp nhân đang hoạt động tại Việt Nam sở hữu các nền tảng như Zalo, Zing MP3,…

Ngoài ra, VNG Limited cũng nắm giữ gián tiếp 21,3% cổ phần VNG Corporation thông qua Công ty Công nghệ BigV, cổ đông lớn thứ hai tại VNG Corporation. VNG Limited cho biết công ty này sẽ có quyền kiểm soát về mặt kinh tế với VNG Corporation ngay trước khi bắt đầu IPO.

Về phía VNG Limited, cơ cấu cổ đông của công ty này bao gồm các tập đoàn lớn đến từ Trung Quốc như Tencent và Ant Group, cùng với hai quỹ đầu tư của Chính phủ Singapore là GIC và Seletar Investments.

Cổ phiếu lưu hành của VNG Limited chia làm hai loại: cổ phiếu phổ thông loại A (nắm giữ lợi ích kinh tế) và cổ phiếu phổ thông loại B (không có lợi ích kinh tế). Đặc biệt, 1 cổ phiếu loại B tương ứng với 10 quyền biểu quyết, trong khi 1 cổ phiếu loại A chỉ tương ứng với 1 quyền biểu quyết. Hai loại cổ phiếu này được phát hành cho hai nhóm cổ đông riêng biệt là các cổ đông nước ngoài và ban lãnh đạo của VNG.

Trong đó, hai cổ đông sáng lập của VNG là ông Lê Hồng Minh và ông Vương Quang Khải, lần lượt sở hữu 12,6 triệu và 1,68 triệu cổ phiếu loại B, tương ứng tỷ lệ 45% và 6% quyền biểu quyết tại VNG Limited.

Hồ sơ cho biết, ông Minh và ông Khải được xác định là một nhóm cổ đông, với tổng sở hữu 51% và là những người có tiếng nói trọng yếu trong các quyết sách quan trọng của doanh nghiệp.

Trong khi đó, Tencent là cổ đông ngoại lớn nhất sở hữu hơn 65 triệu cổ phiếu loại A, tương ứng quyền biểu quyết là 23%. Cụ thể, số cổ phiếu mà Tencent sở hữu được chia thành 43 triệu cổ phiếu của Tenacious Bulldog Holdings Limited, 14,5 triệu cổ phiếu của Prosperous Prince Enterprises Limited, cùng hơn 7,5 triệu cổ phiếu dự kiến phát hành sau khi IPO hoàn tất.

Tenacious Bulldog và Prosperous Prince Enterprises là hai công ty thuộc quyền kiểm soát của Tencent Holdings, cùng đăng ký hoạt động tại British Virgin Islands, từng xuất hiện trong danh sách cổ đông lớn tại VNG năm 2018.

Ngoài Tencent, các cổ đông nước ngoài khác của VNG Limited gồm có GIC, sở hữu 15,2 triệu cổ phiếu thông qua Gamvest Pte với quyền biểu quyết 5,4%, và Ant Group, nắm 7,77 triệu cổ phiếu thông qua Ant International Technologies, chiếm 2,8% quyền biểu quyết. Quỹ đầu tư Temasek, thông qua Seletar Investments, sở hữu 9,4 triệu cổ phiếu, tương đương 3,4% quyền biểu quyết.

DẤU ẤN CỦA CÁC CÔNG TY TRUNG QUỐC TẠI VNG

Bên cạnh vai trò không thể phủ nhận của các nhà sáng lập, sự hiện diện của các tập đoàn công nghệ Trung Quốc đã góp phần quan trọng vào sự phát triển của VNG, với Tencent Holdings nổi bật nhất. Tên tuổi của Tencent không chỉ xuất hiện dày đặc trên truyền thông quốc tế mà còn được giới đầu tư trong nước chú ý.

Mặc dù sự hiện diện chính thức của Tencent tại VNG chỉ được công bố từ năm 2018, nhưng dấu ấn của tập đoàn này đã xuất hiện rõ nét từ nhiều năm trước.

Cụ thể, vào năm 2008, Tenacious Bulldog Holdings Limited, một công ty thành viên của Tencent Holdings, đã mua 40.010 cổ phần của VNG Corporation với mức giá 121.693 đồng/cổ phần, đánh dấu bước đi đầu tiên trong hành trình đầu tư vào VNG. Đồng thời, báo cáo thường niên năm 2008 của Tencent đã công bố việc tập đoàn này sở hữu hơn 20% lợi ích tại một công ty sản xuất trò chơi trực tuyến ở châu Á.

Đặc biệt, trong cùng năm 2008, ông Johny Shen (còn được biết đến với tên Johny Shen Hao), cựu Giám đốc M&A của Tencent, đã chuyển sang giữ vị trí phụ trách tài chính tại VNG Corporation.

Điều này cho thấy Tencent đã có chiến lược rõ ràng để đầu tư sâu rộng vào VNG từ rất sớm, dù sự hiện diện của họ chưa được công khai trên các báo cáo chính thức.

Đến năm 2011, Tencent tiếp tục công bố trong báo cáo cổ đông về việc nắm giữ cổ phần tại một công ty game trực tuyến chưa niêm yết ở Đông Nam Á. Tỷ lệ sở hữu của Tencent tại công ty này là 30,02% vào năm 2010 và tăng lên 31,25% vào năm 2011.

Dù báo cáo không nêu rõ tên công ty, nhưng có nhiều suy đoán cho rằng đó chính là VNG Corporation. Đồng thời, báo cáo tài chính hợp nhất năm 2011 của VNG cũng xác nhận Tencent là "cổ đông lớn", tuy nhiên chi tiết về tỷ lệ sở hữu của “ông lớn” này vẫn chưa được công bố.

Chỉ đến khi VNG Limited, pháp nhân nắm giữ 49% cổ phần của VNG Corporation, chuẩn bị niêm yết trên sàn Nasdaq, tỷ lệ sở hữu chính thức của Tencent mới được công khai đầy đủ trong hồ sơ gửi Ủy ban Chứng khoán Mỹ (SEC).

Điều này cho thấy vai trò to lớn của các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt là Tencent, trong việc định hướng và thúc đẩy chiến lược phát triển của VNG Limited.