Khó khăn pháp lý là rào cản lớn cho các dự án nhà ở xã hội tại TP.HCM

Cụ thể, theo ông Tùng ngoài thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, công nhận chủ đầu tư, phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500, chấp thuận đầu tư, giao đất, tính tiền sử dụng đất, ký quỹ như nhà ở thương mại, các dự án nhà ở xã hội tại TP.HCM phải thực hiện thêm các thủ tục như thẩm định giá bán nhà ở xã hội, xác nhận đối tượng mua, thuê mua nhà ở xã hội, kiểm toán chi phí để xác định lợi nhuận định mức.

Bên cạnh đó, công tác bồi thường giải phóng mặt bằng tại một số dự án nhà ở xã hội rất khó khăn, kéo dài, tiến độ thực hiện dự án chậm, thậm chí không thực hiện được. Trong khi, các dự án nhà ở thương mại có quy mô sử dụng đất trên 10 ha, dù đã xác định quỹ đất 20% xây dựng nhà ở xã hội, nhưng chủ đầu tư dự án chậm triển khai bồi thường giải phóng mặt bằng hoặc chưa đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, nên chưa triển khai đầu tư xây dựng nhà ở xã hội.

Đại diện Sở còn cho biết thêm, theo quy định, nguồn tiền sử dụng đất thu được từ các dự án phát triển nhà ở thương mại, phát triển đô thị có quy mô sử dụng đất dưới 10 ha thực hiện nghĩa vụ nhà ở xã hội bằng hình thức nộp tiền, được sử dụng để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội. Tuy nhiên, việc sử dụng nguồn tiền này để tái đầu tư xây dựng nhà ở xã hội thuộc sở hữu Nhà nước để cho thuê trong giai đoạn vừa qua còn hạn chế.

Bên cạnh đó, nguồn vốn dài hạn với lãi suất ưu đãi để hỗ trợ các chủ đầu tư vay thực hiện đầu tư dự án nhà ở xã hội, cho các đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội vay mua nhà là chưa ổn định.

Mặt khác, thủ tục điều chỉnh quy hoạch tỷ lệ 1/2000, quy hoạch chi tiết 1/500 mất nhiều thời gian, chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội chưa thực sự chủ động về nguồn vốn, nên tiến độ thi công kéo dài. Đặc biệt cơ chế ưu đãi chủ đầu tư nhà ở xã hội chưa hấp dẫn, nên không thu hút được nhiều nhà đầu tư tham gia.

Để các dự án nhà ở xã hội thuận lợi xây dựng, ông Tùng cho hay, Sở Xây dựng TP.HCM đã đề xuất UBND TP.HCM và các bộ ngành liên quan khẩn trương hoàn thành việc lập và phê duyệt Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung TPH.CM đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060, trong đó có quy hoạch xây dựng nhà ở xã hội, nhà lưu trú cho công nhân.

Bên cạnh đó, tổ chức đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư thực hiện xây dựng dự án nhà ở xã hội, nhà lưu trú cho công nhân tại các khu đất do Nhà nước trực tiếp quản lý. Điển hình hóa thiết kế được cấp phép xây dựng để triển khai, áp dụng hàng loạt nhằm rút ngắn thời gian đầu tư xây dựng.

Hiện trên địa bàn TP.HCM có 9 dự án nhà ở xã hội đang triển khai với diện tích đất 17,54 ha, quy mô gần 518 m2 sàn xây dựng, 6.383 căn hộ. Trong đó có 5 dự án chuyển tiếp từ giai đoạn 2016 - 2020.

Trong năm 2022, TP.HCM khởi công 4 dự án nhà ở xã hội và 1 dự án nhà lưu trú công nhân. Nhưng hiện tại chỉ có 1 dự án hoàn tất thủ tục đầu tư xây dựng, các dự án còn lại đang thực hiện thủ tục gia hạn tiến độ thực hiện, thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng, điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/2000.