Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), Hiệp hội Doanh nghiệp cơ khí Việt Nam (VAMI), UBND tỉnh Quảng Nam, UBND tỉnh Ninh Bình mới đây đã có văn bản gửi Thủ tướng, Bộ Công Thương, Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan kiến nghị, đề xuất chính sách hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội năm 2023.

Các cơ quan này đề xuất gia hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong năm nay; giảm 50% lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước. Các chính sách này được đề nghị ban hành trong quý I hoặc đầu quý II năm nay.

Việc gia hạn thuế tiêu thụ đặc biệt hay giảm lệ phí trước bạ nhằm kích thích nhu cầu tiêu dùng, thúc đẩy các ngành sản xuất ô tô trong nước.

Cụ thể, Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) nêu thực tế, dữ liệu bán xe tháng 1 - thời điểm trước Tết Nguyên đán 2023 cho thấy doanh số bán hàng tháng đầu năm 2023 toàn thị trường đạt 17.852 xe, giảm 60% so với tháng 12/2022 và 54% so với cùng kỳ 2022. Trong đó, doanh số bán xe trong nước giảm gần một nửa, chỉ đạt 9.228 xe. Có hãng xe lượng bán chỉ bằng 30% của một tháng trước đó. "Đây là tín hiệu bất thường, đáng ngại vì tháng có Tết thường là thời điểm lượng bán tăng cao", VAMA nhận định.

Tương tự, Hiệp hội doanh nghiệp cơ khí Việt Nam (VAMI) cũng nêu thực trạng tiêu thụ xe giảm kéo theo ngành công nghiệp hỗ trợ, cơ khí bị sụt đơn hàng.

"Trong ngắn hạn, nếu sức mua không cải thiện, thị trường không tăng trở lại, để giảm bớt áp lực tồn kho, các hãng sẽ khó duy trì nhịp sản xuất ổn định, buộc phải giảm công suất, nhân công. Điều này tác động trực tiếp tới lao động, việc làm, từ đó ảnh hưởng tới xã hội", VAMI cho biết.

VAMA còn cho biết, thực tế hiện nay tín dụng bị siết, lãi suất tăng khiến thanh khoản thị trường bị thu hẹp. Các doanh nghiệp ô tô đang gồng mình đối mặt tình trạng hàng tồn kho tăng cao, sức mua giảm mạnh.

Nếu tình trạng này kéo dài, thị trường xe ô tô (bao gồm cả xe du lịch và thương mại) có nguy cơ mất 37% sản lượng bán ra trong 5 năm tới, tương đương 1,807 triệu xe.

Nhưng hệ quả kéo dài là tốc độ “ô tô hóa” tại Việt Nam chậm lại so với dự kiến (trong điều kiện thị trường tăng trưởng ổn định và không bị tác động bởi các yếu tố như kinh tế, dịch bệnh,... ).

Trong khi đó, nhìn lại 3 năm qua, việc Chính phủ giảm mức thu lệ phí trước bạ và gia hạn thời hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt cho sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước đã mang lại những hiệu quả tích cực; giúp doanh nghiệp có thêm nguồn vốn để nhanh chóng phục hồi sản xuất kinh doanh; từng bước mở rộng quy mô đầu tư, nội địa hoá sản phẩm nhằm thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ ô tô và ngành cơ khí.

Do đó, Các hiệp hội, địa phương đề xuất Chính phủ có biện pháp hỗ trợ đủ lớn, tạo động lực cho người tiêu dùng, vực dậy thị trường như khi gặp khó vì COVID-19 giai đoạn 2021-2022.

Theo các hiệp hội, địa phương, việc tiếp tục giảm thuế, phí có thể khiến thu ngân sách bị ảnh hưởng, nhưng ô tô là mặt hàng chịu thuế cao và tỷ trọng lệ phí trước bạ so với các khoản thuế phải nộp khác phát sinh từ tiêu dùng xe không đáng kể. Vì thế, tổng thu ngân sách Nhà nước vẫn được đảm bảo bởi các khoản thuế, phí và lệ phí phát sinh khi người mua đăng ký sở hữu xe (thuế VAT 10%, thuế tiêu thụ đặc biệt 35-60%, chi phí cấp biển, đăng kiểm lần đầu).

Đơn cử, với chính sách giảm 50% lệ phí trước bạ với xe ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước từ ngày 28/6/2020 đến 31/12/2020, lượng xe trong nước tiêu thụ có tháng tăng gấp 2 lần so với cùng kỳ. Theo Tổng cục Thuế, nhờ 6 tháng giảm 50% phí trước bạ, số thu thuế cho ngân sách Nhà nước từ doanh nghiệp ôtô đã tăng hơn 11.200 tỉ đồng so với cùng kỳ năm 2019, tương đương khoảng 47,1%. Trong đó, riêng thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế giá trị gia tăng (VAT) tăng hơn 8.200 tỉ đồng, tăng thu phí lệ phí trước bạ của các địa phương là hơn 3.000 tỉ đồng.

Tại Nghị quyết phiên họp thường kỳ tháng 2, Chính phủ đã giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương, các cơ quan liên quan nghiên cứu chính sách gia hạn thời hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt, ưu đãi lệ phí trước bạ đối với ôtô sản xuất, lắp ráp trong nước, báo cáo Thủ tướng trước ngày 20/3.

Bùi Phú