Theo thông báo mới nhất được công bố vào 21/9, Japan Industrial Partners (JIP) hiện nắm giữ 78,65% cổ phần Toshiba sau khi thoả thuận trị giá 14 tỷ USD với các cổ đông hoàn tất.

Thương vụ sẽ đặt nhà sản xuất điện tử 148 tuổi của Nhật Bản vào tay một doanh nghiệp địa phương sau nhiều năm đồng hành với các nhà đầu tư chủ động (Activist shareholders) nước ngoài. Toshiba sẽ hủy niêm yết khỏi Sàn giao dịch chứng khoán Tokyo (TSE) sớm nhất là vào tháng 12 năm nay.

Nhà phân tích Travis Lundy của Quiddity Advisors nhận xét: “Các nhà đầu tư chủ động và Toshiba đã gắn bó với nhau trong một thời gian dài. Việc tiếp quản này cho phép cả hai bên thoát khỏi những vấn đề với nhau”.

Toshiba vào tháng 3 đã chấp nhận lời đề nghị mua lại, vốn định giá tập đoàn này ở mức 2 nghìn tỷ yên (13,5 tỷ USD). Mặc dù một số cổ đông không hài lòng với mức giá này, Toshiba lập luận rằng không có khả năng đưa ra mức giá cao hơn hoặc giá cạnh tranh hơn. Kể từ năm 2015, Toshiba đã liên tục vướng phải bê bối kế toán, thua lỗ nặng nề và suýt bị hủy niêm yết. Tập đoàn cũng bị nhấn chìm trong một loạt scandal về quản trị doanh nghiệp.

Giám đốc điều hành Toshiba Taro Shimada cho biết trong tuyên bố hôm 21/9: “Chúng tôi rất biết ơn nhiều cổ đông vì đã thông cảm cho quan điểm của tập đoàn. Toshiba giờ đây sẽ thực hiện bước tiến quan trọng hướng tới tương lai mới với một cổ đông mới”.

Từ lâu, Toshiba đã giải thích rằng mối quan hệ phức tạp với nhiều bên liên quan khác nhau, bao gồm cả những cổ đông có quan điểm khác biệt, đã cản trở hoạt động kinh doanh của tập đoàn.

Và việc có một cơ sở cổ đông ổn định sẽ giúp Toshiba theo đuổi chiến lược dài hạn tập trung vào các dịch vụ kỹ thuật số có tỷ suất lợi nhuận cao.

JIP có kế hoạch giữ lại CEO Taro Shimada.

“Tôi kỳ vọng rằng việc quản lý và liên kết quyền sở hữu mới sẽ cải thiện tinh thần tập đoàn. Tuy nhiên, để thành công, ban quản trị cần có khả năng “kể” được một câu chuyện hay hơn cho các nhà đầu tư sau này”, nhà phân tích Travis Lundy lưu ý.

Mặc dù không quá nổi tiếng ở nước ngoài, nhưng JIP đã tham gia vào khá nhiều thương vụ mua lại từ các tập đoàn Nhật Bản, bao gồm hoạt động kinh doanh máy ảnh của Olympus và hoạt động kinh doanh máy tính xách tay của Sony.

JIP là một liên doanh bao gồm 20 công ty Nhật Bản, dẫn đầu là nhà sản xuất chip Rohm, công ty dịch vụ tài chính Orix và Chubu Electric Power.

Đây sẽ là thương vụ M&A lớn nhất tại Nhật Bản kể từ đầu năm đến nay. Theo dữ liệu của LSEG, Nhật Bản là thị trường lớn duy nhất ở châu Á chứng kiến tăng trưởng trong hoạt động mua bán và sáp nhập trong 3 quý đầu của 2023.