Cuối năm 2022, người đồng sáng lập kiêm giám đốc điều hành Binance, Changpeng Zhao dường như đã "thu phục" được cả thế giới tiền điện tử.

Trước đó, cuối tháng 11/2022, Sam Bankman-Fried, đồng sáng lập FTX, đối thủ lớn nhất của Binance, đã đến gặp Zhao với hy vọng người đứng đầu Binance sẽ bảo lãnh cho sàn giao dịch FTX của mình. Zhao từ chối, đóng chiếc đinh cuối cùng lên số phận của FTX. Ngày 10/11, một ngày trước khi đế chế tiền điện tử FTX nộp đơn xin phá sản, Bankman-Fried đã đăng một dòng tweet "gửi gắm" tới đối thủ cạnh tranh của mình: “Well played; you won"

Sự sụp đổ của đối thủ lớn nhất khiến Binance đương nhiên trở thành công ty không thể tranh cãi về tài sản kỹ thuật số, kiểm soát hơn một nửa thị trường tiền điện tử đang phát triển nhanh chóng vào cuối năm 2022.

Nếu Binance tận dụng cơ hội và vượt qua những e dè sau vụ FTX, thì Binance đương nhiên trở thành nơi lý tưởng để giao dịch tiền điện tử và Zhao sẽ không khác gì một vị thánh của tiền điện tử, một phần của thị trường tài chính vẫn bị coi như miền Tây hoang dã chưa được điều chỉnh bởi các điều luật.

Charley Cooper, cựu giám đốc của Ủy ban giao dịch hàng hóa tương lai, cho biết: “Nhiều người đã từng coi Sam Bankman-Fried là người dẫn đầu đưa thị trường tiền điện tử tránh khỏi sự kiềm tỏa của các cơ quan quản lý. “Khi [FTX] sụp đổ, mọi người đều coi Zhao là vị cứu tinh tiềm năng trong tương lai ”.

Nhưng trong khi giá của các loại tiền điện tử lớn như bitcoin ổn định theo đồng USD sau sự sụp đổ của FTX, thì Binance lại gặp khó khăn. Quy mô của nó có nghĩa là nó trở thành mục tiêu rõ ràng cho các nhà quản lý và các nhà lập pháp đang tìm cách đảm bảo thị trường tài chính rộng lớn hơn sẽ không bao giờ bị ảnh hưởng bởi một sàn giao dịch tiền điện tử đã trở nên “Quá lớn để sụp đổ”.

Chỉ riêng ở Hoa Kỳ, các cơ quan giám sát tài chính đã cáo buộc Binance phục vụ khách hàng Mỹ một cách bất hợp pháp, kiểm soát tài sản của khách hàng một cách không phù hợp và coi thường các tiêu chuẩn tuân thủ và chống rửa tiền.

Quy mô của Binance không chỉ là vấn đề đối với các nhà quản lý. Thành công của nó là một vấn đề tồn tại đối với một ngành công nghiệp ủng hộ tài chính phi tập trung, nơi không có một tác nhân hoặc tổ chức nào nắm giữ quá nhiều ảnh hưởng.

Charles Storry, người đứng đầu bộ phận phát triển của dự án DeFi và nhà cung cấp quỹ chỉ số trực tuyến Phuture cho biết: “Những khó khăn của Binance nhấn mạnh một thách thức cơ bản mà ngành công nghiệp tiền điện tử phải đối mặt. “Sự căng thẳng giữa các thực thể tập trung lớn... so với tham vọng ban đầu của ngành về một hình thức tài chính mới được xây dựng trên các nguyên lý phi tập trung hóa”.

Binance cho biết họ tin rằng “cạnh tranh lành mạnh” là tốt cho ngành và họ đang tập trung vào việc phát triển một cách “tổng thể”.

Nhưng liệu tương lai của tiền điện tử có được giải quyết một cách triệt để hay không và bằng cách nào, sẽ giúp xác định xem tiền điện tử có trở thành một phần của hệ thống tài chính chính thống hay vẫn chỉ là một sân chơi "bên rìa thế giới" của những người muốn tách tiền ra khỏi bộ máy nhà nước.

TĂNG TRƯỞNG BẰNG MỌI GIÁ

Trong một tin nhắn văn bản nội bộ được gửi vào cuối năm 2017, ngay sau khi ra đời sàn giao dịch tiền điện tử của mình, Zhao đã đưa ra một lời kêu gọi tới các nhân viên của mình: “Mọi thứ bạn làm nên hướng tới mục đích tăng thị phần của chúng ta” Zhao nói.

Những thứ khác như lợi nhuận, thu nhập, sự thoải mái... đứng thứ hai. Nếu có hai điều bạn có thể làm bây giờ, hãy tự hỏi bản thân, điều nào sẽ hữu ích hơn cho thị phần của chúng ta và hãy làm điều đó trước,” Zhao nói.

Binance cho biết “như với bất kỳ công ty khởi nghiệp nào, ưu tiên hàng đầu là mở rộng kinh doanh nhanh nhất có thể” nhưng “ngày nay, chúng tôi coi Binance là một phần rất nhỏ trong hệ sinh thái tài chính lớn hơn nhiều”.

Là một người Canada gốc Trung Quốc, Zhao đã nghiên cứu khoa học máy tính và chuyên sâu về phần mềm giao dịch, bao gồm cả Sàn giao dịch chứng khoán Tokyo, trước khi chuyển hướng sang tiền điện tử vào năm 2013. Trong những năm sau đó, người đàn ông này được biết đến nhiều hơn trong giới tiền điện tử bởi biệt danh “CZ” đã trở thành một cái tên quen thuộc trong thế giới tài sản kỹ thuật số.

Dưới sự lãnh đạo của Zhao, Binance nhanh chóng trở thành sàn giao dịch tiền điện tử lớn nhất thế giới. Đến tháng 1/2018, chỉ sau sáu tháng tồn tại, Binance đã chiếm 26% thị phần và trong vòng một năm kể từ khi thành lập, lực lượng nhân sự của nó đã phát triển ở ít nhất 27 quốc gia, theo tài liệu nội bộ của công ty.

Giống như nhiều công ty công nghệ trẻ, Binance có một nền văn hóa tăng trưởng mạnh mẽ. “Chúng ta sẽ dành 2% thời gian để đưa ra quyết định và 98% thời gian để thực hiện chúng,” Zhao nói trong một cuộc họp nội bộ tại văn phòng Thượng Hải của Binance. “Lợi thế cạnh tranh của chúng ta cho đến nay là bởi vì chúng ta làm mọi việc, chúng ta thực hiện, chúng ta hoàn thành công việc. Đó là tất cả về việc hoàn thành công việc.

Một tài liệu hướng dẫn khác có nội dung: “Nếu bạn chỉ ngồi đó đợi người khác đến và nói cho bạn biết cần phải làm gì, thì bạn có thể phải đợi rất lâu. Trên thực tế, thường là không quá lâu, vì rất có thể ai đó sẽ đến và bảo bạn rời khỏi đội.”

Binance đã không trả lời trực tiếp các câu hỏi về tuyên bố của Zhao hoặc tài liệu trên, thay vào đó đề cập đến một bài đăng trên blog về các nguyên tắc và văn hóa của công ty.

Zhao đã xây dựng được một lượng "fan" trung thành để bảo vệ anh ta trước “FUD”,viết tắt của Fear, Uncertainty and Doubt (sợ hãi, không chắc chắn và nghi ngờ), thường được dùng để mô tả các tuyên bố được công bố rộng rãi làm mất phương hướng của nhà đầu tư và khiến họ mất niềm tin vào vị thế của họ hoặc gây nên tâm lý tiêu cực về một tài sản cụ thể. Lực lượng quan trọng sau này trở thành những Binance Angels, được mô tả như những “tình nguyện viên” hỗ trợ cộng đồng Binance và thúc đẩy sự nghiệp tiền điện tử.

Theo đó Binance Angels thực sự là một phần không thể thiếu trong hoạt động của công ty. “Họ sẽ phiên dịch cho chúng tôi, tổ chức các sự kiện địa phương, giúp chúng tôi hiểu luật, quản lý thông tin liên lạc và giúp đặt hàng cho các công ty địa phương,” một nhân sự từng tham gia Binance cho biết.

Những năm đầu của Binance cũng có nét đặc trưng giống như các công ty khởi nghiệp lạc quan đang tìm cách thay đổi thế giới. Mùa hè năm 2018, Zhao đã đưa tất cả nhân viên Binance vào thời điểm đó đi du lịch Thái Lan để đánh dấu năm đầu tiên thành lập công ty. Nhưng hiện tại, với quy mô gấp rất nhiều lần đã ngăn cản những sự kiện như vậy. “Khi công ty còn nhỏ hơn, việc thực hiện những chuyến đi như thế này dễ dàng hơn.”

Sự tăng trưởng nhanh chóng của nó trong bối cảnh tiền điện tử còn đang chịu những ánh mắt hoài nghi. Mùa hè năm 2018, một cảnh báo bảo mật đã hướng dẫn nhân viên giới hạn mạng xã hội của họ ở những người quen biết cấp độ một, tắt gắn thẻ địa lý trên thiết bị điện tử và tránh phát tán thông tin cá nhân cho những người mà họ không thể kiểm soát.

“Dành không gian truyền thông xã hội của bạn cho gia đình và bạn bè. Hãy kiểm tra để đảm bảo không có người lạ nào trên tài khoản Facebook, Twitter, LinkedIn và Instagram của bạn”, cảnh báo viết.

Binance cho biết họ đã nói rõ với nhân viên rằng các hồ sơ cá nhân trên mạng xã hội tạo ra “nguy cơ cao hơn đối với các cuộc tấn công lừa đảo có chủ đích và các cuộc tấn công kỹ thuật xã hội khác”.

He Yi, người đồng sáng lập ít được biết đến của Binance, đã từng mô tả công ty trong một tin nhắn văn bản nội bộ là “tổ chức 007”. Một cựu nhân viên của Binance cho biết khi gia nhập công ty, mỗi người sẽ được xem một "bản slide cụ thể cho biết rằng nếu bạn đăng trên phương tiện truyền thông xã hội rằng bạn là nhân viên của Binance, bạn sẽ bị sa thải”. “Làm việc cho một cơ quan chính phủ là điều duy nhất tôi có thể nghĩ đến khi bạn không thể thực sự nói rõ mình đang làm việc ở đâu - Tôi không thể hiểu được tại sao đó lại là một yêu cầu bắt buộc tại một tổ chức tài chính” người này nói thêm.

Một tài liệu giới thiệu đã hướng dẫn những người tham gia công ty “cài đặt VPN trên tất cả các thiết bị, máy tính hoặc điện thoại”. Binance khẳng định rằng họ coi bảo mật là “quan trọng” và VPN thêm một lớp bảo mật cho nhân viên di động.

THÍCH NGHI

Sự tăng trưởng sớm và rất nhanh chóng của Binance thực ra lại được hỗ trợ chính bởi sự không chắc chắn về các quy định liên quan đến đồng tiền điện tử mới mẻ. Tự mô tả mình là người “được thúc đẩy bởi tự do”, Zhao tuyên bố với một nhóm nhân viên trong cuộc họp ở Thượng Hải rằng anh ta không thích “các quy tắc”.

“Tiền điện tử là gì? Đó có phải là chứng khoán, là hàng hóa hay là thứ gì khác không?” anh ấy nói trong cùng một cuộc họp. “Tôi coi thường nhiều cách giải thích của các quốc gia khác nhau về điều đó, mặc dù một số trong số đó có thể đã được cụ thể hóa thành các điều luật.”

Khi được hỏi về những bình luận này, một phát ngôn viên của Binance cho biết công ty nhận ra rằng họ đã “phạm sai lầm” trong những ngày đầu thành lập nhưng sau khi đầu tư nhiều vào tài năng, quy trình và công nghệ, “ngày nay chúng tôi là một công ty rất khác khi nói đến việc tuân thủ.”

Binance non trẻ đã gặp rắc rối với các cơ quan quản lý Nhà nước chỉ vài tháng sau khi thành lập, khi Bắc Kinh coi việc phát hành và lưu hành tiền điện tử là “bất hợp pháp”. Động thái này đã chấm dứt mọi khả năng sàn giao dịch hoạt động hợp pháp tại quốc gia này.

Từ 2013 đến 2022, đã có ít nhất 2.383 dự án tiền điện tử tan thành mây khói.

Binance sau đó đã mở rộng sang Nhật Bản, mặc dù không có giấy phép từ các cơ quan quản lý ở đó. Tại đây, tất cả nhân viên được hướng dẫn trong một kênh liên lạc nội bộ không sử dụng địa chỉ email Binance khi liên lạc với các tổ chức bên ngoài trong nước. Công ty cho biết họ đã “thực hiện các bước để đảm bảo mức độ tuân thủ cao nhất” tại Nhật Bản và mua lại một sàn giao dịch được cấp phép ở đó.

Ba năm sau kỳ nghỉ ở bãi biển của Binance tại Thái Lan, Ủy ban Chứng khoán và Sàn giao dịch Thái Lan đã đệ đơn khiếu nại hình sự đối với sàn giao dịch này với cáo buộc điều hành một doanh nghiệp tài sản kỹ thuật số ở đó mà không có giấy phép.

Khi Binance càng phát triển, danh sách các cơ quan quản lý có "xung đột" với sàn giao dịch tiền điện tử này cũng tăng theo. Tháng 8/2021, Cơ quan quản lý tài chính của Vương quốc Anh cho biết họ “không có khả năng” giám sát Binance đúng cách sau khi công ty bị cáo buộc không trả lời các câu hỏi cơ bản.

Một tháng sau, Cơ quan tiền tệ Singapore đã đưa Binance vào danh sách cảnh báo tới các nhà đầu tư, cảnh báo người tiêu dùng rằng sàn giao dịch này không được quy định hoặc cấp phép. Các cơ quan quản lý Hà Lan cũng phạt sàn giao dịch này hơn 3 triệu euro vào 2022.

Một cựu nhân viên của Binance cho biết: “Chúng tôi cảm thấy như những kẻ nổi loạn đang làm đảo lộn hệ thống tài chính và bị xua đuổi khỏi các quốc gia. Chúng tôi đã có một số bước đi sai lầm ban đầu và bây giờ phải sửa chữa”.

Hậu quả của "những bước đi sai lầm" ấy là việc cho tới nay Binance không thể thiết lập cơ sở lâu dài, và Zhao thường tuyên bố công ty không có trụ sở chính thức.

Nhưng vào tháng 5/2022, các cơ quan quản lý ở Pháp đã cho phép một trong những công ty con của sàn giao dịch hoạt động như một nhà cung cấp dịch vụ tài sản kỹ thuật số đã đăng ký. Zhao cho biết quốc gia này ít nhất sẽ đóng vai trò là trụ sở khu vực của nó. “Tôi đã đến văn phòng ở Paris, rõ ràng đây là văn phòng quan trọng nhất đối với Binance” một cựu nhân viên cho biết.

Nhưng vào tháng 6/2023, cảnh sát Pháp đã mở một cuộc điều tra về sàn giao dịch với cáo buộc họ đã quảng cáo bất hợp pháp dịch vụ của mình tới người tiêu dùng và không thực hiện kiểm tra đầy đủ để ngăn chặn rửa tiền.

NGOÀI VÒNG PHÁP LUẬT

Những ngày tháng vui vẻ "hậu FTX" của Binance tại đỉnh cao của ngành công nghiệp tiền điện tử không kéo dài lâu. Đầu năm 2023, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch đã phản đối kế hoạch mua lại tài sản trị giá 1 tỷ USD của Binance đối với công ty cho vay tiền điện tử đã phá sản Voyager. Thỏa thuận sau đó đã bị hủy bỏ

Từ tháng 1 đến tháng 12/2017, giá trị của BTC đã tăng 1500% - mức tăng lớn nhất trong lịch sử. Khi bitcoin đạt được giá trị và tính hợp pháp, khối lượng giao dịch tăng lên và hàng trăm đồng tiền điện tử mới đã được phát hành. Tuy nhiên, vào năm 2018, cũng có tới 751 đồng tiền điện tử đã biến mất, cũng là con số kỷ lục. Trong đó, 390 đồng coin không có giao dịch và 237 đồng coin do các vấn đề về gian lận.

Vào tháng 2/2023, Sở Dịch vụ Tài chính New York đã ra lệnh ngừng phát hành BUSD (Binance USD), loại đồng coin mang thương hiệu Binance được thiết kế để theo dõi giá của đồng USD, từng chiếm khoảng 2/5 khối lượng giao dịch của Binance.

Tháng 3/2023, Ủy ban giao dịch hàng hóa tương lai (CFTC) đã kiện sàn giao dịch tiền điện tử này, cáo buộc rằng Binance đã truy cập bất hợp pháp vào khách hàng Hoa Kỳ và phần lớn khối lượng giao dịch và lợi nhuận được báo cáo của công ty đến từ “sự chào mời và tiếp cận rộng rãi” của khách hàng Hoa Kỳ.

Trong vụ kiện chống lại Binance, CFTC đã cáo buộc một giám đốc điều hành của Binance vào năm 2020 nói rằng một số khách hàng “ở đây vì tội ác”. Một nhân viên được cho là đã trả lời đồng nghiệp của họ: “Chúng tôi thấy điều xấu, nhưng chúng tôi nhắm hai mắt lại.” Binance đã mô tả vụ kiện là “bất ngờ và đáng thất vọng”.

Ba tháng sau, Ủy ban Chứng khoán và Sàn giao dịch, cơ quan quản lý thị trường chứng khoán và trái phiếu ở Hoa Kỳ, đã đệ trình 13 cáo buộc dân sự đối với các công ty liên quan đến Binance, bao gồm cả chi nhánh Binance US của Mỹ, cũng như chính Zhao.

Gary Gensler, chủ tịch SEC, đã cáo buộc Binance tham gia vào “một trang web lừa đảo rộng lớn, xung đột lợi ích, thiếu tiết lộ thông tin và trốn tránh luật pháp có tính toán”.

Nền tảng giao dịch nước ngoài của Binance vào thời điểm đó cho biết họ thất vọng trước hành động của SEC, trong khi chi nhánh tại Hoa Kỳ của nó gọi vụ kiện là “vô căn cứ”.

Khi sự giám sát chính thức của Binance được tăng cường, thị phần của nó trên thị trường giao ngay tiền điện tử đã giảm xuống 40%, theo dữ liệu mới nhất, sau sáu tháng giảm liên tiếp.

Cuộc đấu tranh pháp lý liên tục của Binance cũng đã được phản ánh trong các yêu cầu đối với nhân viên của mình. Một số cảm thấy sự hào hứng của nhóm đã bị thay thế bằng một thứ gì đó khốc liệt hơn.

“Chúng tôi biết rằng Binance không dành cho tất cả mọi người,” phía Biance cho biết. “Chúng tôi thậm chí đã viết một blog về lý do không nên tham gia Binance. Sự phù hợp về văn hóa là rất quan trọng.”

“Mặc dù họ muốn thể hiện Binance là một cộng đồng... đó không thực sự là một công ty mà bạn cảm thấy được tôn trọng hay đánh giá cao,” một cựu nhân viên nói. Một nhân viên đã nghỉ việc khác nói: “Tôi được thông báo rằng mình đã bị cho nghỉ việc, và ngay sau đó tôi nhận được tin nhắn từ bộ phận nhân sự nói rằng họ sẽ cử người đến lấy máy tính xách tay và điện thoại của tôi.”

Binance cho biết họ hoàn toàn không đồng ý với mô tả rằng “nhân viên không cảm thấy được tôn trọng hoặc có giá trị” nhưng nói thêm rằng họ đã hạn chế rủi ro bằng cách lấy thiết bị của công ty từ những nhân viên đã nghỉ việc.

Mùa hè này, công ty đã lên kế hoạch cho một đợt cắt giảm việc làm ảnh hưởng đến lực lượng lao động khoảng 8.000 người vào thời điểm đó.

Đối mặt với sự can thiệp của cơ quan quản lý và sự teo tóp của thị phần, một Binance suy yếu không còn là vấn đề của riêng Zhao. Thay vào đó, cả một lĩnh vực từng khao khát một thời kỳ ổn định nay lại càng thêm hỗn loạn. Đối với Cooper, cựu giám đốc CFTC, điều này không có gì đáng ngạc nhiên.

Ông nói: “Ý tưởng rằng tiền điện tử sẽ trở thành vị cứu tinh của một ngành công nghiệp mới là điều ngớ ngẩn. Nếu bạn làm việc đủ lâu trong ngành này và đang cố gắng tìm kiếm sự ổn định, bạn sẽ thấy rằng Binance là không thể chấp nhận”.