Theo báo cáo từ Chứng khoán MBS, lợi nhuận toàn thị trường trong quý 1/2025 được dự báo tăng trưởng 17% so với cùng kỳ, nhờ vào môi trường lãi suất thấp và sự phục hồi của sản xuất tiêu dùng. Tuy nhiên, không phải tất cả các ngành đều hưởng lợi từ xu hướng này.

Ngành dầu khí được dự báo sẽ ghi nhận mức giảm lợi nhuận 27% so với cùng kỳ năm trước, chủ yếu do giá dầu suy giảm. Điều này khiến bức tranh kinh doanh của các doanh nghiệp trong ngành trở nên kém sáng sủa. Không còn được giá dầu hậu thuẫn mạnh mẽ, các "ông lớn" dầu khí còn phải đối mặt với áp lực từ biến động sản lượng, chi phí gia tăng và điều kiện thị trường không thuận lợi.

CƠN SÓNG TRỒI SỤT CỦA CÁC ÔNG LỚN

Theo nhận định của Chứng khoán MBS, Tổng Công ty Vận tải Dầu khí (PV Trans - mã chứng khoán: PVT) chỉ tăng trưởng 6% trong quý 1/2025, một con số khiêm tốn so với kỳ vọng.

Nguyên nhân nằm ở việc giá cước vận tải dầu thô và dầu thành phẩm chỉ giảm nhẹ, nhưng PVT lại không mở rộng đội tàu trong giai đoạn này. Điều này khiến doanh thu giữ vững nhưng lợi nhuận đi ngang so với quý trước và sụt giảm so với cùng kỳ năm ngoái. Sự ổn định này có thể là con dao hai lưỡi: duy trì nguồn thu nhưng khó tạo ra bước đột phá.

Trong khi đó, Tổng Công ty Cổ phần Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí Việt Nam (mã chứng khoán: PVS) ghi nhận mức tăng trưởng lợi nhuận chỉ 5% so với cùng kỳ. Dù đang trong giai đoạn nước rút của dự án Greater Changhua 2b&4 và triển khai các gói thầu EPCI cho Lô B - Ô Môn, PVS vẫn chưa thể bứt phá.

Điểm sáng là biên lợi nhuận từ dầu khí cao hơn đáng kể so với các dự án điện gió ngoài khơi, mang đến kỳ vọng trong dài hạn. Tuy nhiên, doanh nghiệp đã trích lập dự phòng 252 tỷ đồng cho tiền thuê đất tại căn cứ dịch vụ hàng hải dầu khí Sao Mai - Bến Đình, một yếu tố rủi ro cần theo dõi sát sao.

Tổng Công ty Khí Việt Nam (mã chứng khoán: GAS) đối mặt với một quý đầu năm đầy thử thách, khi lợi nhuận giảm 2% so với cùng kỳ. Nguyên nhân chủ yếu đến từ sản lượng khí khô, bao gồm cả LNG, không cao do không phải mùa cao điểm huy động điện khí. Dù vậy, mảng LPG tăng trưởng tốt phần nào giúp cân bằng sự sụt giảm.

Tuy nhiên, giá dầu loanh quanh mức 70 USD/thùng không tạo ra động lực tăng trưởng mạnh mẽ cho GAS, khiến triển vọng trong ngắn hạn chưa thực sự khởi sắc.

Một trong những cái tên chịu ảnh hưởng nặng nề nhất trong quý này là Tổng Công ty Cổ phần Khoan và Dịch vụ Khoan Dầu khí (mã chứng khoán: PVD). Lợi nhuận quý 1/2025 dự kiến giảm tới 22%, kéo theo mức giảm cả năm lên đến 7%.

Việc thanh lý giàn Landrig 11 và bảo dưỡng các giàn tự nâng không chỉ khiến hiệu suất hoạt động đi xuống mà còn đẩy chi phí lên cao, bóp nghẹt lợi nhuận. Với triển vọng không mấy sáng sủa, PVD đang đứng trước những bài toán hóc búa để duy trì tăng trưởng.

Công ty Cổ phần Lọc Hóa dầu Bình Sơn (mã chứng khoán: BSR) cũng không nằm ngoài xu hướng suy giảm. Lợi nhuận quý 1/2025 có thể giảm mạnh tới 53% do crack spread của xăng, diesel và nhiên liệu phản lực tại châu Á giảm lần lượt 13%, 7% và 18% từ đầu năm đến nay. Biên lợi nhuận bị siết chặt, đẩy doanh thu của BSR vào thế khó.

Nặng nề hơn cả là Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (mã chứng khoán: PLX), với mức sụt giảm lợi nhuận lên tới 77% trong quý 1/2025. Mặc dù nghị định mới về kinh doanh xăng dầu chưa có hiệu lực, nhưng chi phí kinh doanh định mức lại tăng theo công văn 6808 ban hành ngày 1/7/2024.

Cùng với đó, giá dầu trượt từ 80 USD/thùng đầu năm xuống còn 72 USD/thùng cuối quý, khiến triển vọng lợi nhuận của PLX càng thêm u ám.

LAO ĐAO TRƯỚC "BẪY GIÁ DẦU", AI SẼ TRỤ VỮNG

Theo báo cáo của MBS, quý 1/2025 khép lại với một bức tranh không mấy tươi sáng cho ngành dầu khí khi giá dầu Brent liên tục lao dốc, nhấn chìm kỳ vọng của nhiều doanh nghiệp. Mở đầu năm ở mức 75 USD/thùng, giá dầu nhích lên 82 USD/thùng vào giữa tháng 1, nhưng nhanh chóng trượt dốc xuống 70-72 USD/thùng.

Nguyên nhân là do nhu cầu yếu ớt, trong khi tồn kho toàn cầu vẫn duy trì ở mức cao, tạo ra sức ép nặng nề lên giá cả và lợi nhuận của doanh nghiệp trong ngành.

Giá dầu giảm sâu khiến cổ phiếu dầu khí, đặc biệt là các doanh nghiệp hạ nguồn, chịu tác động nghiêm trọng. Các nhà máy lọc dầu đối diện với viễn cảnh lợi nhuận thu hẹp khi giá dầu và crack spread, chênh lệch giữa giá sản phẩm tinh chế và giá dầu thô đều thấp hơn đáng kể so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, vẫn có một tia sáng le lói khi crack spread cho thấy dấu hiệu tạo đáy và phục hồi trong thời gian gần đây, mở ra kỳ vọng cho giai đoạn tiếp theo.

Với các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu, giá dầu giảm lại không hẳn là tin tốt. Biên lợi nhuận chịu áp lực từ độ trễ của chu kỳ điều chỉnh giá bán, khiến doanh thu khó có thể bật tăng ngay lập tức. Dù vậy, bước sang tháng 3, giá dầu có dấu hiệu hồi phục nhẹ, mang đến chút hy vọng cho nhóm doanh nghiệp này.

Các doanh nghiệp kinh doanh khí cũng không tránh khỏi ảnh hưởng tiêu cực. Giá dầu thấp kéo giá bán khí đi xuống, trong khi sản lượng tiêu thụ gần như không đổi do hoạt động nhập khẩu khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) vẫn chưa thực sự mạnh. Điều này khiến doanh thu khó có sự bứt phá.

Ngành vận tải dầu khí cũng chịu ảnh hưởng không nhỏ. Cước phí vận chuyển dầu thô và dầu thành phẩm giảm, tạo áp lực lên doanh thu. Tuy nhiên, nhờ mở rộng đội tàu, một số doanh nghiệp vẫn có thể duy trì mức lợi nhuận ổn định, dù biên lợi nhuận bị thu hẹp.

Trong khi các doanh nghiệp hạ nguồn lao đao, nhóm thượng nguồn cũng đối diện những thách thức không nhỏ. Tổng Công ty Cổ phần Khoan và Dịch vụ Khoan Dầu khí (PV Drilling - PVD) có thể chứng kiến lợi nhuận suy giảm do việc bảo dưỡng kéo dài của một số giàn khoan tự nâng, trong khi giá thuê giàn chưa có dấu hiệu cải thiện rõ ràng.

Trái ngược với PVD, Tổng Công ty Cổ phần Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí Việt Nam (PVS) lại đang đi theo một quỹ đạo lạc quan hơn. Việc triển khai các gói thầu tại dự án Lô B - Ô Môn với biên lợi nhuận gộp hấp dẫn, cùng với tiến độ bàn giao các chân đế thuộc dự án điện gió ngoài khơi Greater Changhua 2b&4, giúp PVS có triển vọng sáng sủa hơn trong thời gian tới.

Giữa những biến động dữ dội của thị trường, đâu là những cổ phiếu có thể chống chọi với "bẫy giá dầu"? Chứng khoán MBS đánh giá PVS và PVT là hai lựa chọn sáng giá trong chiến lược đầu tư năm 2025.

PVS được kỳ vọng sẽ tăng trưởng mạnh nhờ đẩy nhanh tiến độ dự án Lô B và các công việc mới từ mảng EPCI điện gió ngoài khơi. Dự báo lợi nhuận ròng của PVS trong giai đoạn 2025-2026 sẽ tăng lần lượt 38,2% và 12,2% so với cùng kỳ năm trước.

Trong khi đó, PVT cũng có triển vọng kinh doanh vững chắc trong giai đoạn 2025-2026 với mức định giá tương đối hấp dẫn. Nếu loại trừ khoản lợi nhuận bất thường từ thanh lý tài sản trong năm 2024, lợi nhuận ròng của PVT trong năm 2025 được dự báo tăng 21,6% so với cùng kỳ năm trước.

Trong bối cảnh đầy thách thức, ngành dầu khí Việt Nam đang bước vào một giai đoạn thử lửa thực sự. Liệu các doanh nghiệp có đủ sức vượt qua sóng gió để bứt phá, hay tất cả sẽ tiếp tục mắc kẹt trong vòng xoáy của "bẫy giá dầu"?