Đây là một ý kiến của doanh nghiệp du lịch lâu năm. Nhưng theo Cục Hàng không Việt Nam (Cục HKVN), từ đầu năm 2024 đến nay, giá vé trung bình hạng phổ thông trên một số đường bay (giá đã bao gồm thuế, phí) của các hãng hàng không Việt Nam đều tăng so với cùng kỳ năm 2023. Biên độ tăng vẫn luôn bảo đảm nằm trong khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách theo quy định hiện hành.

Giá vé tăng cao nhưng vẫn... nằm trong khung?

Hoạt động trong ngành du lịch, ông Phạm Duy Nghĩa, Tổng Giám đốc Công ty Du lịch Bàn chân Việt (Vietfoot Travel) cho biết, trong bối cảnh kinh tế vẫn khó khăn, người dân cũng “chắt bóp” hơn trong việc chi tiêu sinh hoạt. Giá vé máy bay tăng cao đã và đang vượt quá khả năng chi trả của họ, nên thay vì du lịch bằng đi máy bay thì họ đã chuyển sang đi phương tiện khác, thậm chí là không đi nữa. Ngoài ra, một bộ phận khách có xu hướng chuyển sang chọn tour nước ngoài, vì giá vé máy bay đi nước ngoài cạnh tranh hơn.

Ở chiều ngược lại, giá vé máy bay tăng cũng khiến cho việc hút khách vào Việt Nam kém cạnh tranh hơn so với các nước trong khu vực. “Khách nước ngoài vào Việt Nam khá dài ngày và thường đi nhiều nơi tại Việt Nam, nên giá vé máy bay tăng cũng khiến chi phí du lịch đội lên rất nhiều. Điều này làm giảm sức hút của du lịch Việt Nam so với các quốc gia khác”, ông Nghĩa quan ngại.

Cục Hàng không Việt Nam cho biết, từ đầu năm 2024 đến nay, giá vé trung bình hạng phổ thông trên một số đường bay (giá đã bao gồm thuế, phí) của các hãng hàng không Việt Nam đều tăng so với cùng kỳ năm 2023. Cụ thể, ba đường bay trục gồm: Hà Nội - TP Hồ Chí Minh, Hà Nội - Đà Nẵng và TP Hồ Chí Minh - Đà Nẵng giá vé có mức tăng lần lượt: Vietnam Airlines (19,9%; 28,4% và 14,9%), Vietjet (17,9%; 39,9% và 27,0%), Bamboo Airways (2,1%; 24,4% và 22,5%), Vietravel Airlines (10,2%; 17,7% và 18,6%).

Tuy vậy, Cục Hàng không Việt Nam khẳng định: “Các hãng đều tuân thủ về mức giá vé máy bay tại Thông tư 17 và Thông tư 34 trên các đường bay nội địa. Đồng thời thực hiện đúng quy định về niêm yết, kê khai giá theo quy định. Dù vậy, trong việc thể hiện thông tin về giá vé trên website, các hãng chưa thể hiện đồng nhất và có nội dung khoản thu dễ gây hiểu lầm về cách gọi/đặt tên, dẫn đến hành khách không nắm rõ chi tiết các khoản phải trả trong tổng giá vé phải thanh toán”.

Giá vé máy bay còn tăng nữa không?

Tại phiên họp thứ 33 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nêu thực trạng giá vé máy bay tăng cao, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết, giá vé máy bay tăng cao nhưng chưa kịch trần theo báo cáo của Cục Hàng không, thế thì còn tăng nữa không và nó ảnh hưởng gì đến du lịch?

Ông Phương nêu ra tình trạng: “Người dân từ TP Hồ Chí Minh ra Hà Nội phải mua vé qua Thailand rồi mua vé máy bay từ Thailand về Hà Nội, tình trạng này diễn ra nhiều tháng nay, không phải mới. Tôi đề nghị Bộ Giao thông vận tải, Bộ Tài chính phải trả lời dứt khoát, giá vé máy bay còn tăng kịch trần nữa không và ảnh hưởng đến kinh tế, du lịch

thế nào? Tôi cảm giác chỗ này không ổn lắm”.

Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Nguyễn Danh Huy cho biết, đơn vị này đã chỉ đạo Cục Hàng không đánh giá về giá vé máy bay của Việt Nam và thị trường quốc tế. Với Việt Nam, lấy giá vé của Vietnam Airlines giai đoạn vừa qua là 0,08 - 0,12 USD/km. Tại Thailand, lấy đường bay Phuket là 0,1 - 0,29 USD/km; Trung Quốc lấy giá vé của đường bay Thượng Hải đi Quảng Châu là 0,27 - 0,3 USD/km.

Kết quả cho thấy, bình quân giá vé của Vietnam Airlines tăng 14 - 20% so với cùng kỳ trên các đường bay. Nguyên nhân là do tăng giá nhiên liệu và chênh lệch tỷ giá, thiếu máy bay buộc các hãng hàng không phải thuê cả máy bay, phi công nên chi phí tăng cao, và do người dân mua vé sát giờ bay. Theo nghiên cứu của Cục Hàng không và Tổng cục Thống kê, giá vé máy bay nếu mua trước sớm 1- 2 tháng sẽ giảm so với mức bình quân, còn mua càng sát ngày đi lại giá vé càng cao. Thứ trưởng Nguyễn Danh Huy cũng cho biết, theo xu hướng chung, giá vé máy bay trên thế giới tiếp tục tăng cao. Điều này chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến ngành du lịch.

Ủy ban Kinh tế của QH nhận xét, tình trạng giá vé máy bay tăng cao đang là rào cản đối với du lịch nội địa. Điều này thể hiện rõ qua dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5 vừa qua khi các địa phương hưởng lợi từ hệ thống kết cấu hạ tầng đường cao tốc (như tỉnh Thanh Hóa) đón lượng khách tăng cao kỷ lục, trong khi địa phương phụ thuộc chủ yếu đường hàng không (như Phú Quốc) ghi nhận khách nội địa giảm. Cụ thể, Phú Quốc đón hơn 272 nghìn lượt khách trong 5 ngày nghỉ lễ, tăng 2,9% so với cùng kỳ, trong đó khách du lịch quốc tế đạt gần 24 nghìn lượt, tăng gấp 2,4 lần so với cùng kỳ, còn khách du lịch nội địa giảm 3,6% so với cùng kỳ.

Cần có phương án bình ổn

Bộ GTVT đưa ra giải pháp về tăng cường khai thác vận chuyển đường sắt. Thí dụ, Hà Nội mở tuyến tàu phục vụ chặng Hà Nội - Đà Nẵng; TP Hồ Chí Minh khai thác tàu chất lượng cao chạy từ TP Hồ Chí Minh đến Đà Nẵng, đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân trong tình trạng khan hiếm máy bay thân hẹp. Với cự ly di chuyển dưới 1.000 km thì đường sắt vẫn cho thấy ưu thế về chi phí, còn thị phần hơn 1.000 km mới là hàng không. Bộ GTVT đã đẩy mạnh việc khai thác hiệu quả các tuyến đường sắt hiện có và đầu tư các tuyến đường sắt mới để tái cơ cấu thị phần vận tải hành khách theo hướng bền vững và hợp lý nhất.

Về việc giá vé máy bay ở Thailand rẻ như Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nêu, ông Huy giải thích do một phần Thailand vừa qua có chính sách kích cầu du lịch, giảm gần như triệt để các phí hàng không. Bởi vậy, nếu chỉ lấy Thailand ra làm hệ quy chiếu cũng chưa hẳn đã khách quan.

Còn theo ông Hoàng Nhân Chính, Trưởng ban Thư ký Hội đồng Tư vấn du lịch TAB: Thời gian qua, các hãng hàng không rất khó khăn, đặc biệt là chịu tác động của đại dịch Covid-19 trong gần 3 năm, nên việc tăng giá vé cũng là một giải pháp cho ngành. Vì vậy, không thể yêu cầu các hãng hàng không phải hạ giá vé máy bay vì họ cũng kinh doanh và cần phải có lãi.

Nhìn từ kinh nghiệm của Thailand, theo ông Chính, để kích cầu du lịch nội địa, họ đã có chính sách trợ cấp cho hàng không với một số lượng hai triệu vé máy bay khứ hồi với mức giá 30 USD. Chính sách này cũng góp phần giúp ngành du lịch Thailand phục hồi mạnh mẽ. “Do đó, ngoài sự nỗ lực của ngành hàng không trong việc giảm giá vé máy bay thì Chính phủ nên có phương án điều tiết, bình ổn giá vé máy bay”, ông Hoàng Nhân Chính đề xuất.