Gần hai thập niên kể từ khi Thành phố Hồ Chí Minh cấp phép thực hiện 4 dự án xây dựng bãi đậu xe ngầm ở khu vực trung tâm, với tổng sức chứa khoảng 6.300 ô-tô và 4.000 xe máy. Nhưng chưa dự án nào được triển khai.
Chưa thể triển khai
Những ngày giữa tháng 4 trời nắng như đổ lửa, tại các tuyến đường khu vực trung tâm Quận 1 như Alexandre de Rhodes, Hàn Thuyên, Lê Duẩn, Nguyễn Thị Minh Khai, dù có bảng cấm đỗ nhưng ô-tô vẫn xếp thành hai hàng dài.
“Mỗi lần vào trung tâm là cực hình khi tìm chỗ đậu, còn vào các trung tâm thương mại, hoặc điểm đỗ có thu phí chi phí khá tốn kém. Tôi đành làm liều đậu trên đường nhưng luôn phải không rời mắt và cho xe nổ máy, bật đèn nháy liên tục. Nếu lực lượng CSGT tới phải nhanh chóng chạy xe đi chỗ khác, không là dính phạt”, anh Lê Văn Đường (ngụ Quận 12) chia sẻ.
Nhiều doanh nghiệp du lịch cũng than phiền việc đưa đón hành khách đến các điểm tham quan du lịch ở khu vực trung tâm thành phố gặp nhiều khó khăn do thiếu bãi đỗ. Khi đưa khách xuống, các lái xe phải chạy xe vòng vòng tìm chỗ đỗ.
Gần hai thập niên trước, thành phố đã quy hoạch 4 bãi đậu xe ngầm ở Quận 1 nhưng đến nay có 3 dự án đã dừng thực hiện. Trong đó, dự án bãi đậu xe ngầm tại Công viên Lê Văn Tám (Quận 1) trầy trật về mặt thủ tục pháp lý. Dự án động thổ năm 2010, nhưng sau đó “án binh bất động”. Vì vậy, cuối năm 2021, Sở Giao thông vận tải (GTVT) đã lấy ý kiến các sở, ngành, đơn vị liên quan về chủ trương chấm dứt hợp đồng BOT dự án bãi đậu xe ngầm này trước thời hạn đối với Công ty cổ phần đầu tư phát triển Không gian ngầm (IUS - chủ đầu tư). Ngoài dự án trên, liên danh Vingroup và Công ty SSCI đã vi phạm hợp đồng tại 2 dự án bãi đậu xe ngầm ở khu vực sân bóng đá thuộc Công viên văn hóa Tao Đàn và sân vận động Hoa Lư. Thành phố đã 3 lần gia hạn thời gian, tuy nhiên nhà đầu tư không hoàn thành khiến các dự án chậm tiến độ đề ra.
Hiện, chỉ duy nhất dự án bãi đậu xe ngầm tại khu vực sân khấu Trống Đồng có thể tiếp tục triển khai. Công trình có tổng vốn gần 750 tỷ đồng, gồm 7 tầng ngầm và 3 tầng nổi, sức chứa hơn 890 ô-tô và 400 xe máy. Tuy nhiên các bên vẫn chưa thống nhất phương án chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc dự án. Thông tin về dự án, Phó Chủ tịch Công ty TNHH Tập đoàn Đông Dương Nguyễn Thị Bảo Quỳnh cho biết, công ty tiếp tục đề xuất giữ nguyên các chỉ tiêu theo quy hoạch từ năm 2015, tức là bố trí chức năng thương mại - dịch vụ trên mặt đất. Trường hợp không cho phép bố trí chức năng thương mại, công ty muốn được thuê dài hạn sân khấu Trống Đồng để tổ chức kết nối sân khấu với phần thương mại ngầm phía dưới. Tuy nhiên, các kiến nghị này của nhà đầu tư chưa được thành phố giải quyết nên dự án vẫn chưa khởi công.
Đi tìm lời giải
Theo Sở GTVT Thành phố Hồ Chí Minh, hiện thành phố quản lý hơn 850 nghìn ô-tô và hơn 7,8 triệu xe máy, chưa kể xe vãng lai. Do đó áp lực chỗ đậu xe, đặc biệt là cho ô-tô ở khu vực trung tâm rất lớn. Hiện tại, hệ thống bến bãi chỉ đạt khoảng 20% quy hoạch, thiếu hơn 900 ha so chỉ tiêu gần 1.200 ha sau năm 2020.
Trong khi các bãi đậu xe ngầm đang tìm hướng ra thì Nghị quyết 98/2023/QH15 ra đời cho phép thành phố vận dụng cơ chế, chính sách đặc thù để cấp giấy phép xây dựng có thời hạn đối với các công trình công cộng, bao gồm nhà, sân bãi để xe trên đất do Nhà nước quản lý. Nhằm triển khai chủ trương này, mới đây, Sở GTVT đã đề nghị UBND thành phố Thủ Đức, các quận, huyện và các đơn vị liên quan khẩn trương rà soát các vị trí đất trống phù hợp để xây dựng có thời hạn công trình để xe lắp ghép thông minh. Lợi thế của nhà xe cao tầng là chi phí đầu tư thấp, công nghệ quản lý đơn giản, thời gian thi công và lắp đặt, tháo dỡ ngắn, diện tích nhỏ, thời gian thu hồi vốn nhanh.
Theo các chuyên gia quy hoạch đô thị, Thành phố Hồ Chí Minh cần đa dạng các hình thức nhà đậu xe. Theo đó, nên quy hoạch lại toàn bộ các bãi đậu xe trên địa bàn bởi các dự án bãi đậu xe ngầm theo hình thức BOT (xây dựng-kinh doanh-chuyển giao) không khả thi. Về kỹ thuật, cần chú trọng đa dạng các hình thức đậu xe như bãi xếp xe tự động nhiều tầng theo dạng nổi, ứng dụng công nghệ tự động hóa…
Chuyên gia quy hoạch đô thị Ngô Viết Nam Sơn cũng cho rằng, nhà giữ xe cao tầng rất hiệu quả ở khu vực trung tâm thành phố, vì đây là nơi phát sinh nhu cầu giữ xe cao. Để triển khai hiệu quả, thành phố nên tăng mức phí giữ xe nội đô, đặc biệt đối với hình thức bãi xe cao tầng. Điều này góp phần khuyến khích nhà đầu tư xây dựng thêm không gian giữ xe, giảm gánh nặng trên đất giao thông thành phố.
UBND thành phố vừa giao Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì phối hợp các sở, ngành, đơn vị liên quan rà soát pháp lý liên quan đến cấp giấy chứng nhận đầu tư cho nhà đầu tư; tham mưu, báo cáo UBND thành phố xử lý về việc thu hồi các thủ tục pháp lý liên quan đến đầu tư của các dự án bãi đậu xe ngầm trên địa bàn thành phố. Mặt khác, giao Sở Xây dựng tham mưu chủ trì, rà soát pháp lý, quy hoạch địa điểm xây dựng các bãi đậu xe ngầm; nghiên cứu chính sách phù hợp để mời gọi đầu tư, báo cáo UBND thành phố phương án đầu tư xây dựng các bãi đậu xe ngầm theo quy định pháp luật hiện hành.
Bài và ảnh: THÀNH NAM, HÀ NGUYỄN