Bộ Tài chính hiện đang xây dựng dự thảo nghị định quy định hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu giao dịch qua thương mại điện tử. Trong đó, dự kiến quy định về thủ tục, chính sách quản lý chuyên ngành và thuế, thủ tục hải quan với hàng hóa xuất nhập khẩu, giám sát hàng hóa sau khi đã thông quan.

Theo dự thảo, hàng hóa nhập khẩu có giá trị hải quan theo từng đơn hàng dưới 1 triệu đồng hoặc tổng số tiền thuế nhập khẩu phải nộp dưới 100 nghìn đồng khi giao dịch qua thương mại điện tử sẽ được miễn thuế nhập khẩu. 

Tuy nhiên, theo Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI), cơ chế này chưa thực sự phù hợp và có nguy cơ tiếp tục tạo ra sự không bình đẳng với hàng hoá sản xuất trong nước khi phần lớn hàng hoá nhập khẩu qua thương mại điện tử sẽ được miễn thuế nhập khẩu.

Nguyên nhân là bởi giá trị mỗi đơn hàng thương mại điện tử thường có giá trị thấp, thường không quá 1 triệu đồng. Chẳng hạn, năm 2024, hơn 324 triệu sản phẩm nhập khẩu đã được bán qua sàn Shopee, tạo ra doanh thu 14,2 nghìn tỉ đồng, tức giá trị trung bình chỉ khoảng 43.682 đồng/sản phẩm. 

“Như vậy, quy định ngưỡng 1 triệu đồng đồng nghĩa với phần lớn hàng hoá thương mại điện tử nhập khẩu sẽ không chịu thuế nhập khẩu”, VCCI phân tích trong công văn trả lời Bộ Tài chính ngày 23/5. 

Trong khi các doanh nghiệp trong nước phải nộp thuế nhập khẩu với nguyên vật liệu nhập khẩu về để sản xuất hàng hoá, thì hàng hoá nhập khẩu qua thương mại điện tử được miễn hoàn toàn thuế nhập khẩu. Theo VCCI, điều này vô hình trung vẫn tạo ra sự bất bình đẳng trong chính sách thuế, tạo lợi thế cạnh tranh cho hàng hoá nước ngoài.

Do vậy, cần thiết cân nhắc áp dụng một chính sách thuế nhập khẩu toàn diện, không miễn giảm với hàng hoá thương mại điện tử nhập khẩu.

Tuy nhiên, việc xây dựng chính sách thuế nhập khẩu với hàng hoá thương mại điện tử nhập khẩu sẽ gặp nhiều thách thức. 

Theo VCCI, khó có thể áp dụng quy định về mã HS như hàng hoá nhập khẩu truyền thống cho hàng hoá thương mại điện tử do số lượng mã HS trong mỗi lô hàng là rất lớn khi bao gồm nhiều đơn hàng nhỏ, mỗi đơn hàng lại có nhiều mặt hàng. 

Số lượng hàng hóa thương mại điện tử vô cùng đa dạng, có thể dẫn đến khó khăn quy mô lớn trong việc xác định mã HS, làm chậm trễ quá trình giao nhận, dẫn tới huỷ đơn hàng, gây thiệt hại cho người bán và sàn thương mại điện tử. 

Thực chất, quy định miễn thuế hàng hóa nhập khẩu qua thương mại điện tử với ngưỡng 1 triệu đồng cũng xuất phát từ nguyên lý: chi phí hành thu với các sản phẩm giá trị nhỏ có thể lớn hơn nhiều so với số tiền thuế thu được.

Để giải quyết vấn đề này, VCCI kiến nghị, kinh nghiệm quốc tế cho thấy cần đơn giản hoá biểu thuế cho hàng hoá thương mại điện tử. Ví dụ, có thể gộp các mã HS thành một số giỏ hàng hóa theo nhóm ngành hoặc công dụng, mỗi giỏ tương ứng với một mức thuế suất cụ thể. Chẳng hạn như giỏ về quần áo, giày dép, hàng dệt may, bộ đồ giường; giỏ về thiết bị điện tử như máy tính, điện thoại, tai nghe…

Theo cách này, doanh nghiệp có thể dễ dàng phân loại hàng hóa thay vì tranh luận chi tiết mã HS cụ thể cho từng sản phẩm nhỏ lẻ. Canada đã áp dụng cách làm này từ năm 2012, sử dụng ba nhóm hàng hóa thay thế cho gần 5.400 mã HS. 

Do vậy, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc sửa đổi lại quy định về thuế nhập khẩu với hàng hoá thương mại điện tử, theo hướng quy định biểu thuế suất đơn giản hoá và áp dụng cho mọi đơn hàng bất kể giá trị.