HoREA nhận thấy, khoản 3 Điều 16 Nghị định 132/2020/NĐ-CP đã tháo gỡ một phần các vướng mắc, bất cập của Nghị định số 20/2017/NĐ-CP về việc xác định “trần” tổng chi phí lãi vay được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp.

Tuy nhiên, việc quy định khống chế “trần” tổng chi phí lãi vay “không vượt quá 30% của tổng lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh trong kỳ” của “doanh nghiệp trong nước có giao dịch liên kết” là không hợp tình, hợp lý.

Điều này đã làm cho “bức tranh” hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp không được phản ánh trung thực, đầy đủ, kịp thời và có thể làm thiệt hại lợi ích hợp pháp, chính đáng của các doanh nghiệp làm ăn chân chính, trung thực, tuân thủ pháp luật, chấp hành pháp luật.

Bởi vì, thứ nhất, “chi phí lãi vay” phục vụ hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp là “chi phí hợp pháp” được quy định tại khoản 2 Điều 5 Luật Đầu tư 2020 hoặc khoản 1 Điều 94 Luật các tổ chức tín dụng 2010.

Thứ hai, “chi phí lãi vay” là “chi phí hợp pháp” thì cần phải được Nhà nước công nhận và cần phải được tính vào tổng chi phí hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp trong năm tài chính (trong kỳ) của doanh nghiệp. Việc này mới phản ánh trung thực, đầy đủ, kịp thời “bức tranh” hoạt động của doanh nghiệp, mà đa số doanh nghiệp trong nước, bao gồm doanh nghiệp trong nước có hoạt động liên kết là những doanh nghiệp tuân thủ pháp luật, chấp hành pháp luật.

Thứ ba, cũng có một số thiểu số doanh nghiệp trong nước, bao gồm doanh nghiệp trong nước có hoạt động liên kết có thể có “hoạt động chuyển giá”, kê khống giá làm tăng chi phí “ảo” để trốn lậu thuế. Nhất là đối với một số tập đoàn đa quốc gia có hoạt động liên kết có thể đã có hiện tượng “hoạt động chuyển giá” cần được quan tâm kiểm soát, mặc dù hiện nay đang chuẩn bị thực hiện “thuế tối thiểu toàn cầu” nhưng vẫn còn nhiều vấn đề “khó” phải được tiếp tục xem xét giải quyết.

Thứ tư, với quy định “phần chi phí lãi vay không được trừ được chuyển sang kỳ tính thuế tiếp theo khi xác định tổng chi phí lãi vay được trừ trong trường hợp tổng chi phí lãi vay phát sinh được trừ của kỳ tính thuế tiếp theo thấp hơn mức quy định.

Thời gian chuyển chi phí lãi vay tính liên tục không quá 5 năm kể từ năm tiếp sau năm phát sinh chi phí lãi vay không được trừ” thì lại có thể làm “thiệt thòi” cho các doanh nghiệp trong 5 năm tiếp theo “lỡ bị” kinh doanh hòa vốn hoặc bị thua lỗ.

Kể cả trường hợp có lãi nhưng “chẳng may” lại rơi vào “trường hợp tổng chi phí lãi vay phát sinh được trừ của kỳ tính thuế tiếp theo” không “thấp hơn mức quy định” thì coi như toàn bộ “phần chi phí lãi vay không được trừ được chuyển sang kỳ tính thuế tiếp theo” bị mất trắng.

Do vậy, Hiệp hội đề xuất, không nên và không cần thiết khống chế “trần” tổng chi phí lãi vay “không vượt quá 30% của tổng lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh trong kỳ” của “doanh nghiệp có giao dịch liên kết” để phản ánh trung thực, đầy đủ, kịp thời “bức tranh” hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Đồng thời đề nghị các cơ quan nhà nước có thẩm quyền tăng cường kiểm soát và xử lý nghiêm minh “doanh nghiệp có giao dịch liên kết” có hành vi “chuyển giá”, kê khống chi phí để trốn lậu thuế và trong giai đoạn hiện nay thì chỉ nên áp dụng khoản 3 Điều 16 Nghị định 132/2020/NĐ-CP đối với doanh nghiệp nước ngoài có giao dịch liên kết và chưa áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu.