Sáng ngày 14/3, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đã chủ trì Hội nghị triển khai nhiệm vụ điều hành chính sách tiền tệ năm 2024 tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng và ổn định kinh tế vĩ mô.

Phát biểu tại Hội nghị, ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng đánh giá ngay từ đầu năm 2024, Ngân hàng Nhà nước đã triển khai đồng bộ các giải pháp về chính sách tiền tệ.

Kết quả đến ngày 28/2/2024, tín dụng nền kinh tế giảm 0,72% so với năm 2023, trong đó ngành nông nghiệp giảm 0,17%, công nghiệp xây dựng giảm 0,13%, thương mại dịch vụ giảm 0,91%, đáng chú ý tín dụng bất động sản tăng 0,23%, cho vay phục vụ tiêu dùng giảm 1,77%. Có thể thấy hầu hết các ngành kinh tế đều giảm trừ lĩnh vực bất động sản.

Tuy nhiên, Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng cho rằng tăng trưởng thấp trong các tháng đầu năm là hiện tượng phổ biến. Bình quân tăng trưởng tín dụng 2 tháng đầu năm trong giai đoạn 2013 - 2023 là 0,56%. Tuy nhiên năm 2014 – 2018 và 2024 thì tốc độ tăng trưởng tín dụng trong 2 tháng đầu năm đều âm.

Dưới góc độ của Hiệp hội Ngân hàng, ông Nguyễn Quốc Hùng phân tích ngành ngân hàng đang đối diện với một số khó khăn nhất định.

Thứ nhất là thị trường vốn gặp nhiều khó khăn dẫn đến áp lực vốn trung dài hạn, kể cả vốn ngắn hạn chuyển sang vốn tín dụng ngân hàng, trong khi doanh nghiệp căng mình chống chọi với sự ảnh hưởng của đại dịch Covid-19.

Nền kinh tế với xung đột địa chính trị thế giới làm đứt gãy chuỗi cung ứng, đơn hàng sụt giảm dẫn đến nguồn lực, tài sản cạn kiệt. Bên cạnh đó áp lực trả nợ các khoản cơ cấu theo Thông tư 02 rất lớn, dẫn đến không đáp ứng đủ điều kiện vay vốn.

Thứ hai ngành ngân hàng đối diện với áp lực nợ xấu hiện hữu trong bối cảnh Nghị quyết 42 hết hiệu lực, thị trường bất động sản trầm lắng, dẫn đến xử lý tài sản đảm bảo, thu hồi nợ xấu gặp nhiều khó khăn.

Thứ ba là cho vay tiêu dùng của công ty tài chính tiếp tục khó khăn khi nhiều người vay cố tình không trả nợ, cá biệt còn thành lập hội nhóm bùng nợ công khai trên mạng xã hội, dẫn đến các tổ chức tín dụng thu hẹp phạm vi, đối tượng cho vay.

Thứ tư là hành vi gian lận tội phạm công nghệ cao, tội phạm rửa tiền diễn ra ngày càng táo bạo, tinh vi. Đối tượng tội phạm có hiểu biết về công nghệ thông tin và hệ thống ngân hàng, thường xuyên thay đổi thủ đoạn và một số đối tượng có liên quan đến yếu tố nước ngoài, gây khó khăn trong việc kiểm soát, ngăn chặn.

Thứ năm là việc triển khai một số chương trình, chính sách theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ gặp nhiều khó khăn, vướng mắc về quy định pháp luật liên quan đến nhà ở xã hội, một số điều kiện đối với người mua nhà không phù hợp với nguồn lực, nguồn thu nhập và khả năng trả nợ của khách hàng.

Tại Hội nghị, lãnh đạo của Hiệp hội Ngân hàng nhấn mạnh dòng vốn tín dụng ngân hàng chỉ là dòng vốn bổ sung, không phải dòng vốn chủ lực để giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Do vậy chỉ sự nỗ lực riêng của ngành ngân hàng là chưa đủ, cần sự chung tay, tháo gỡ khó khăn của các Bộ, ngành, địa phương trong việc tiếp tục hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho cộng đồng doanh nghiệp, các tổ chức tín dụng.

Trên cơ sở đó, Hiệp hội Ngân hàng kiến nghị, Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành liên quan, chính quyền địa phương phối hợp với ngành ngân hàng triển khai đồng bộ các giải pháp phục hồi kinh tế, tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp. Cụ thể như xúc tiến thương mại, hoàn thuế giá trị gia tăng, đẩy mạnh đầu tư công, kích cầu tiêu dùng.

Đồng thời chú trọng tháo gỡ khó khăn về mặt pháp lý, đặc biệt về đất đai, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đầu tư mới, mở rộng sản xuất kinh doanh theo tiến độ, đơn giản hóa quy trình đầu tư, thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh của người dân và doanh nghiệp.

Hiệp hội Ngân hàng cũng đề nghị Chính phủ cho phép ngân hàng có vốn nhà nước tăng vốn điều lệ, lợi nhuận và điều lệ để lại của các ngân hàng để giúp các tổ chức tín dụng tăng khả năng cấp tín dụng cho nền kinh tế.

Bên cạnh đó, ông Hùng cho rằng, cần nâng cao hiệu quả hoạt động của các quỹ bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, quỹ phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ để tăng khả năng tiếp cận tín dụng của các doanh nghiệp; Rà soát các quy định liên quan phát triển bền vững của thị trường vốn để sửa đổi, bổ sung cho phù hợp thực tiễn và theo thông lệ quốc tế, tạo niềm tin cho các nhà đầu tư.

Một điểm cần lưu ý khác là xem xét ban hành, sửa đổi, bổ sung Nghị định 101 về thanh toán không dùng tiền mặt nhằm đẩy nhanh tốc độ chuyển đổi số một cách toàn diện của ngành ngân hàng.

Trong phạm vi thẩm quyền trình Quốc hội xem xét không phạt vi phạm hành chính về thuế và tiền nộp chậm thuế giá trị gia tăng với hoạt động SMC từ năm 2011 đến nay của các tổ chức tín dụng bởi lỗi gây ra không phải do các tổ chức tín dụng.

Ngoài ra các Bộ ngành phải phối hợp với ngành ngân hàng xử lý tội phạm trên không gian mạng, hội nhóm bùng nợ, khách hàng cố tình chây ì không trả nợ, tiếp tục triệt phá ổ nhóm tín dụng đen.

Cuối cùng, ông Nguyễn Quốc Hùng cho rằng cần rà soát Bộ luật Dân sự 2015 để sửa đổi, bổ sung theo hướng nâng cao trách nhiệm dân sự đối với người đi vay, đồng thời nghiên cứu, sửa đổi Luật Phá sản theo hướng cho phá sản đối với doanh nghiệp yếu kém, không còn khả năng phục hồi để giảm gánh nặng cho nền kinh tế.

Với Ngân hàng Nhà nước, lãnh đạo Hiệp hội Ngân hàng đề nghị cho phép tổ chức tín dụng cơ cấu nợ, giữ nguyên nhóm nợ với nợ gốc phát sinh từ năm 2023, kéo dài đến 31/12/2024 thay vì 30/6/2024….