Hơn một năm sau khi EU khởi động cuộc điều tra về xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc, Ủy ban Châu Âu - cơ quan chịu trách nhiệm về chính sách thương mại EU - đã quyết định áp thuế bổ sung, từ 7,8% với xe Tesla đến 35,3% với xe SAIC, thêm vào mức thuế nhập khẩu thông thường là 10%.

Các mức thuế bổ sung đã được phê chuẩn, công bố trên Công báo EU vào thứ Ba và sẽ chính thức có hiệu lực kể từ thứ Tư (30/10).

Ủy ban Châu Âu cho rằng việc áp thuế là cần thiết để đối phó với các khoản trợ cấp không công bằng từ chính phủ Trung Quốc, bao gồm tài trợ ưu đãi, hỗ trợ tài chính và việc cung cấp đất, pin cùng nguyên liệu thô với giá thấp hơn giá thị trường.

Phản ứng trước thông tin này, Bộ Thương mại Trung Quốc sáng 30/10 tuyên bố rằng nước này không đồng tình và không chấp nhận phán quyết của EU. Ngoài ra, Bộ cũng cho biết họ ghi nhận việc EU có thiện chí đàm phán về cam kết giá cả với Trung Quốc, đồng thời bày tỏ hy vọng sớm tìm được giải pháp phù hợp cho cả hai bên để tránh leo thang căng thẳng thương mại.

Trung Quốc đã gửi khiếu nại lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).

Trước đó, như một động thái trả đũa cuộc điều tra của EU đối với xe điện, Trung Quốc cũng đã tiến hành điều tra một số sản phẩm của EU như rượu brandy, sữa và thịt lợn nhập khẩu. Trong đó, Tây Ban Nha là quốc gia chịu tác động lớn từ các động thái này vì phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu thịt lợn và sữa sang Trung Quốc.

Lập trường của EU đối với Bắc Kinh đã cứng rắn hơn trong 5 năm qua, khi khối này coi Trung Quốc vừa là đối tác tiềm năng trong một số lĩnh vực, nhưng cũng vừa là đối thủ cạnh tranh và đối thủ mang tính hệ thống.

Trên thực tế, các hãng xe châu Âu đang phải đối mặt với áp lực lớn khi làn sóng xe điện giá rẻ từ Trung Quốc ồ ạt tràn vào thị trường. Ủy ban Châu Âu ước tính thị phần của các thương hiệu Trung Quốc tại EU đã tăng từ mức dưới 1% vào năm 2019 lên 8% và có thể đạt 15% vào năm 2025. Giá xe Trung Quốc thường thấp hơn 20% so với xe sản xuất tại châu Âu.

Tuy nhiên, đề xuất thuế bổ sung đối với xe điện Trung Quốc cũng gây ra một số chia rẽ trong nội bộ EU.

Đức – nền kinh tế lớn nhất và cũng là nhà sản xuất ô tô lớn nhất EU – đã bỏ phiếu phản đối việc áp thuế. Bộ Kinh tế Đức nhấn mạnh, Berlin ủng hộ việc tiếp tục đàm phán với Trung Quốc và hy vọng tìm ra giải pháp ngoại giao để giảm căng thẳng thương mại trong khi vẫn bảo vệ ngành công nghiệp của EU.

Thủ tướng Hungary Viktor Orban cũng cảnh báo rằng EU đang tiến tới một cuộc chiến tranh lạnh kinh tế với Trung Quốc.

Tuy nhiên, Hiệp hội ô tô PFA của Pháp lại hoan nghênh các mức thuế mới và cho biết họ ủng hộ thương mại tự do miễn là phải đề cao sự công bằng.

Ủy ban Châu Âu đã tổ chức 8 vòng đàm phán với Trung Quốc để tìm kiếm giải pháp thay thế cho việc áp thuế và khẳng định các cuộc đàm phán vẫn có thể tiếp tục sau khi quyết định chính thức. Hai bên đang xem xét khả năng đưa ra cam kết về giá tối thiểu đối với ô tô nhập khẩu và đã đồng ý tổ chức thêm một vòng đàm phán vào thứ Sáu, mặc dù Ủy ban Châu Âu thừa nhận rằng hai bên vẫn còn nhiều khác biệt.

Hiện chưa rõ mức thuế này sẽ ảnh hưởng ra sao đến giá xe cho người tiêu dùng. Một số nhà sản xuất có thể phải chịu một phần chi phí tăng thêm này. Trong nửa đầu năm 2024, xuất khẩu xe điện của Trung Quốc sang EU giảm 7% so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng đã tăng hơn một phần ba trong tháng 8 và tháng 9 trước khi mức thuế mới được áp dụng, theo số liệu từ Hiệp hội Xe khách Trung Quốc.