Thời gian gần đây, nhiều ngân hàng đã tung ra các gói vay có lãi suất ưu đãi cho người trẻ mua nhà lần đầu với tổng giá trị các gói lên đến hàng chục nghìn tỷ đồng.

Tuy nhiên, thực tế, các mức lãi suất xung quanh 3 - 5% chỉ áp dụng trong ngắn hạn, khoảng từ 3 - 6 tháng. Sau khi hết ưu đãi, lãi suất thả nổi thực tế ở mức cao hơn, dao động từ 11 - 14% mỗi năm hoặc cao hơn tùy theo tình hình kinh tế. Còn nếu muốn cố định lãi suất trong thời gian dài hơn, mức lãi suất thực tế ban đầu áp dụng khoảng 8 - 9% mỗi năm.

Theo Hội Môi giới bất động sản Việt Nam, nếu vay 2,5 tỷ đồng dù chọn theo phương thức nào thì trong 20 năm, người mua nhà đều phải chi trả số tiền trung bình khoảng từ 27 - 30 triệu đồng mỗi tháng. Đây là con số không hề nhỏ đối với mỗi người trẻ.

Tính toán dựa trên nguyên tắc chi phí cho nhà ở không quá 30% thu nhập, thì mỗi tháng mỗi cá nhân hoặc hộ gia đình nói trên phải “kiếm” được 90 triệu để đảm bảo cân bằng tài chính. Trong khi thực tế, rất ít người trẻ đạt được mức thu nhập có thể được coi là mơ ước nói trên.

Đồng thời, việc vay mua nhà khi tài chính chưa ổn định có thể đẩy nhiều người trẻ vào vòng xoáy nợ nần kéo dài. Thực tế cho thấy nhiều trường hợp sau khi hết thời gian ưu đãi, lãi suất tăng khiến khoản tiền phải trả hàng tháng vượt quá khả năng chi trả, hoặc biến động kinh tế làm giảm thu nhập, đã buộc người vay phải bán nhà để trả nợ.

Ngoài ra, việc dành phần lớn thu nhập để trả nợ ngân hàng sẽ khiến người trẻ gặp khó khăn trong chi tiêu hàng ngày, đầu tư cho bản thân hay lập kế hoạch tài chính dài hạn. Không ít người rơi vào tình trạng căng thẳng tài chính, mất cân bằng cuộc sống vì áp lực trả nợ.

Chia sẻ về vấn đề này với báo chí, ông Nguyễn Quang Huy, Giám đốc điều hành Khoa Tài chính Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi đề xuất nên quy định một mức trần thả nổi, ví dụ từ năm thứ 6 trở đi có thể thả nổi đến năm thứ 20 hay thứ 30, nhưng sẽ không quá 9-10%, tùy vào hạn mức của từng ngân hàng".

Các chuyên gia cũng khuyến cáo, khách hàng cần hỏi kỹ cách tính lãi suất cho vay thả nổi sau thời gian ưu đãi, bởi một khoản vay dài tới 35 năm, khả năng lãi suất biến động là không tránh khỏi. Về khả năng tài chính, chuyên gia cho rằng người trẻ chỉ nên dành dưới 50% thu nhập hàng tháng để trả nợ vay mua nhà. Đây là mức an toàn để đảm bảo cuộc sống và quản trị rủi ro.

Bên cạnh mặt lãi suất, hiện nay, giá nhà cũng ngày càng tăng cao, khiến người trẻ có áp lực lớn hơn khi vay tiền để mua nhà ở. Theo ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch VARS, giá nhà ở Hà Nội và TP.HCM đã tăng 20 - 30% trong vòng một năm qua.

Các căn hộ chung cư giá 50 triệu đồng/m2 hầu như không tồn tại trong nội đô. Giá căn hộ tại trung tâm Hà Nội thấp nhất đã lên đến 80-90 triệu/m2, thậm chí còn cao hơn 100 triệu/m2. Ngay cả vùng ven như Thanh Trì, Long Biên, Đông Anh, giá nhà đã đạt từ 50 triệu/m2 trở lên.

Do đó, ông Đính cho rằng, bên cạnh hỗ trợ lãi suất, cần thúc đẩy nguồn cung nhà ở phù hợp với đại đa số người dân, nên có cơ chế khuyến khích doanh nghiệp tham gia thay vì chỉ đặt ra các quy định bắt buộc. Bên cạnh đó, có các biện pháp kiểm soát giá, không để giá bất động sản tăng nóng.