Sáng 17/6, Quốc hội tiến hành thảo luận về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc - Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước).

Phát biểu tại buổi họp, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh (đoàn Long An) cho biết, qua nghiên cứu, quy định nội dung khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường như dự thảo nghị quyết sẽ tiếp tục gặp 6 vướng mắc.

Thứ nhất, liên quan đến quy hoạch, khoản 1 Điều 4 Luật Khoáng sản quy định khai thác khoáng sản phải phù hợp với quy hoạch khoáng sản. Tuy nhiên thực tế, một số mỏ vật liệu thuộc hồ sơ khảo sát nhưng lại không nằm trong quy hoạch khoáng sản.

Thứ hai, về thủ tục hành chính, dự thảo nghị quyết đã quyết định cơ chế đặc thù không phải cấp giấy phép khai thác khoáng sản, không phải thực hiện lập báo cáo đánh giá tác động môi trường. Dự thảo nghị quyết chưa tính đến các thủ tục hành chính khác vẫn phải làm như cấp giấy phép thăm dò khoáng sản, phê duyệt kết quả thẩm định đánh giá tác động môi trường, giấy phép môi trường.

Như vậy, nếu dự thảo nghị quyết không quy quy định cơ chế đặc thù cho phép miễn những thủ tục này, cả nhà thầu thi công và cơ quan quản lý nhà nước nhiều khả năng sẽ phải đối mặt với rủi ro pháp lý sau này.

Thứ ba, điều chỉnh giấy phép khai thác khi nâng công suất, dự thảo nghị quyết chưa có cơ chế đặc thù cho phép được miễn thủ tục điều chỉnh giấy phép khai thác đối với các mỏ đang hoạt động được phép nâng công suất để phục vụ dự án. Nếu phải thực hiện điều chỉnh giấy phép khai thác sẽ mất rất nhiều thời gian dẫn đến không đáp ứng được tiến độ, khối lượng vật liệu phục vụ cho dự án.

Thứ tư, về xử lý khoáng sản làm vật liệu xây dựng dư thừa là cần thiết nhưng chưa đầy đủ trong thực tế.

Đồng thời, chưa có quy định xử lý trường hợp đào đắp, san nền có đất, đá, cát dư thừa dự án không có nhu cầu sử dụng, dự thảo nghị quyết không quy định để xử lý trường hợp này.

Thứ năm, về chồng lấn tuyến đường lên quy hoạch khoáng sản, dự án cao tốc Gia Nghĩa – Chơn Thành cũng có thể gặp tình trạng này nếu điều chỉnh quy hoạch khoáng sản theo trình tự thủ tục của Luật Khoáng sản và Luật Quy hoạch sẽ mất rất nhiều thời gian.

Thứ sáu, về phát hiện khoáng sản khi thi công cần được giải quyết thế nào, nếu thực hiện theo quy định hiện hành sẽ mất rất nhiều thời gian để cơ quan có thẩm quyền quyết định việc thăm dò, khai thác, thu hồi khoáng sản.

Đại biểu Tuấn Anh nhấn mạnh, 6 vướng mắc trên chắc chắn sẽ gây khó khăn ảnh hưởng lớn đến tiến độ dự án Gia Nghĩa – Chơn Thành. Do vậy, đại biểu kiến nghị sửa đổi bổ sung một số cơ chế chính sách đặc biệt tại Điều 3 dự thảo nghị quyết về khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường.

Trong đó, cần quy định rõ nguyên tắc việc khai thác khoáng sản phục vụ cho dự án thu hồi khoáng sản khi thi công dự án không bắt buộc phải phù hợp với quy hoạch khoáng sản, quy hoạch tỉnh đối với các mỏ vật liệu thuộc hồ sơ khảo sát.

Quy định đối với khối lượng khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường dư thừa trong quá trình thi công tuyến đường, cho phép nhà thầu thi công cung cấp cho các công trình khác kèm theo các nghĩa vụ tài chính.

Ngoài ra, cần giao quyền cho Thủ tướng Chính phủ quyết định điều chỉnh các quy hoạch khu vực có liên quan để đảm bảo tiến độ thiết kế của dự án. Khi thi công trên đường nếu phát hiện khoáng sản cần phân biệt thành hai loại gồm khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường và khoáng sản có giá trị cao hơn khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường để có cách tiếp cận, xử lý phù hợp với từng loại khoáng sản.

Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh cũng kiến nghị một số giải pháp ngắn hạn và dài hạn, tránh phải xây dựng nghị quyết đặc thù đối với từng dự án cụ thể trong thời gian tới.