Thương hiệu vàng miếng quốc gia: Không còn phù hợp

Kết luận phiên họp Chính phủ thường kỳ ngày 2/3, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Ngân hàng Nhà nước sớm trình sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý thị trường vàng.

Trước đó, ngày 25/1/2024, phát biểu tại Toạ đàm “Giải pháp phát triển thị trường vàng an toàn và bền vững”, GS.TS. Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội cho rằng có 3 điều bất cập từ Nghị định 24. Thứ nhất, theo Nghị định 24, Nhà nước chỉ lấy một thương hiệu vàng (SJC) là thương hiệu quốc gia dẫn đến tâm lý đa số người dân sẽ lựa chọn vàng tin cậy nhất để tích trữ. Trong khi cung không đủ mà cầu cao sẽ dẫn đến tình trạng mất cân đối cung cầu và đây là nguyên nhân khiến giá vàng tăng.

Thứ hai, có sự không bình đẳng giữa những vàng miếng với nhau. Có thể chất lượng cùng 9999 như nhau nhưng vàng SJC Nhà nước bảo hộ thì giá rất cao. Các vàng khác không được bảo hộ thì đương nhiên giá sẽ thấp.

Thứ ba, quy định thương hiệu vàng miếng quốc gia có thể gây nguy hại không phải chỉ riêng cho người dân mà còn thiệt hại về mặt xã hội. Khi giá vàng trong nước và giá vàng thế giới chênh lệch nhiều sẽ sinh lợi cho việc nhập lậu vàng. Bởi Nhà nước không cấp phép nhập vàng thì người ta sẽ buôn lậu. Buôn lậu tăng lên dẫn đến “lỗ hổng” trong việc quản lý thị trường vàng, thất thu thuế, không tạo ra một thị trường cạnh tranh minh bạch, bình đẳng.

GS.TS Hoàng Văn Cường kết luận: “Việc Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng và vàng nguyên liệu, lấy thương hiệu vàng SJC là thương hiệu quốc gia là không phù hợp”, đồng thời đề nghị cần sửa đổi Nghị định số 24 về quản lý kinh doanh vàng miếng. Không nhất thiết độc quyền nhà nước về thương hiệu vàng, nhằm đáp ứng nhu cầu người dân. Cần xem xét lại về việc duy trì vàng thương hiệu quốc gia để trả lại cho vàng là loại hàng hóa thông thường.

Thêm nhiều thương hiệu để tăng tính cạnh tranh

Trong khi đó, góp ý sửa đổi Nghị định 24, ông Huỳnh Trung Khánh, Phó chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam đánh giá, việc sửa đổi là bước chuẩn bị để Ngân hàng Nhà nước nhập nguyên liệu về gia công vàng miếng SJC nhằm tăng nguồn cung vàng cho thị trường; và đề xuất Ngân hàng Nhà nước cho phép lưu hành một vài thương hiệu vàng miếng khác như PNJ, DOJI, thay vì chỉ có SJC, để tăng tính cạnh tranh về mặt giá cả và đa dạng hoá nguồn cung.

Dư luận thì mong muốn sớm sửa Nghị định 24, xóa độc quyền vàng miếng SJC, giảm giá vàng trong nước. Nhưng giới phân tích thì thận trọng hơn khi cho rằng, việc sửa đổi Nghị định 24 không đơn giản cần nhiều thời gian. Bởi lẽ, theo quy trình, phải qua bước lấy ý kiến các bộ, ban, ngành trước khi trình Thủ tướng ký ban hành.

Nhận thức được việc này, Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam đưa ra đề xuất - như một bước đệm: Ngân hàng Nhà nước sớm tăng nguồn cung vàng miếng để giá vàng SJC không quá chênh lệch so với giá thế giới, trong khi chờ đợi việc sửa đổi Nghị định 24 để thị trường vàng Việt Nam có thể bắt nhịp với thị trường vàng khu vực và thế giới.